Η "Καταλανική Εταιρεία" και η οριστική καταστροφή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού

Ανδρόνικος Παλαιολόγος

Στις αρχές του 14ου αιώνα ο Ελλαδικός χώρος ήταν κατακερματισμένος ανάμεσα σε κτήσεις που ανήκαν στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο ΙΙ Παλαιολόγο και σε Φράγκους φεουδάρχες κληρονόμους των Σταυροφόρων που άλωσαν την Κωνσταντινούπολη το 1204. Ο Αυτοκράτορας είχε υπό τον έλεγχο του την Μακεδονία, την Θράκη, τον Μυστρά, την Κωνσταντινούπολη και μια στενή λωρίδα γης στην Μικρά Ασία που εφαπτόταν στην Βασιλεύουσα. Ο υπόλοιπος χώρος (Θεσσαλία, Θήβα, Ανδραβίδα, Αθήνα, Πάτρα, Κόρινθος, νησιά του Αιγαίου, Ναύπακτος) βρίσκονταν υπό τον έλεγχο Φράγκων φεουδαρχών που συγγένευαν με ισχυρούς βασιλικούς οίκους της Ευρώπης. Οι περιοχές αυτές ήταν κατάσπαρτες από ισχυρά κάστρα που σταθεροποιούσαν την εξουσία των κατά τόπους βαρόνων και μικρότερων μικρότερων ευγενών, εις βάρος του ντόπιου αγροτικού πληθυσμού.Εκείνη την εποχή εμφανίστηκε για τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο ο σημαντικός κίνδυνος των Οθωμανών Τούρκων. Ο βυζαντινός στρατός είχε αποδιοργανωθεί πλήρως λόγω έλλειψης χρημάτων ικανών στρατηγών και απωλειών από τους πολέμους με τους Φράγκους, είχε χάσει κατά μεγάλο μέρος το ηθικό και την αλκή του και έτσι οι πλέον αξιόπιστες βυζαντινές στρατιωτικές μονάδες ήταν Αλανοί και Μουσουλμάνοι μισθοφόροι. Έτσι ο Ανδρόνικος μοιραία στράφηκε στην Δύση για να βρει ισχυρότερους συμμάχους.

Καταλανοί στρατιώτες

Την ίδια εποχή στην Σικελία τελείωναν οι "Σικελικοί Εσπερινοί", ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος μεταξύ βασιλικών οίκων με τελικό έπαθλο το νησί της Σικελίας. Μετά το τέλος του πολέμου και την ειρήνη του Καλταμπελλόττα, ο μισθοφόρος τυχοδιώκτης καταλανικής καταγωγής Ρογήρος ντε Φλορ (παλαιός Ναΐτης ιππότης), όπως και χιλιάδες άλλοι Καταλανοί μισθοφόροι (γνωστοί και ως αλμαγάβαροι από την εποχή των επιθέσεων τους κατά των Μωαμεθανών της Ισπανίας), βρέθηκαν χωρίς εργοδότη. Μετά από συνεννοήσεις ο Ανδρόνικος τους έπεισε να συμμαχήσουν μαζί του τάζοντας υψηλές αποδοχές και αξιώματα. Έτσι το 1302 ο Ντε Φλορ μαζί με 5.000 ακόμη Καταλανούς επιβιβάζονται σε 36 πολεμικές γαλέρες και πηγαίνουν στην Κωνσταντινούπολη όπου γίνονται δεκτοί με μεγάλες τιμές από τον Αυτοκράτορα.

Το 1303 εγκαθίστανται στο Κύζικο Μ. Ασίας και στα επόμενα δύο χρόνια συντρίβουν σε συνεχείς πολεμικές αναμετρήσεις τους επικίνδυνους Οθωμανούς φτάνοντας ως το Ικόνιο, αποδεικνύοντας την αδιαμφισβήτητη στρατιωτική τους αξία. Παράλληλα όμως οι Καταλανοί αποσπούσαν με την βία αμοιβές και από τις πόλεις που απελευθέρωναν, ενώ πολλές τις ρήμαζαν και τις λεηλατούσαν. Η συμπεριφορά τους αυτή και οι συνεννοήσεις τους με τοπικούς άρχοντες για δημιουργία ανεξάρτητου Καταλανικού κρατιδίου στην Μ. Ασία, δικαίως τους κατέστησε επικίνδυνους στα μάτια του Αυτοκράτορα που τους κάλεσε εσπευσμένα στην Κωνσταντινούπολη και δολοφόνησε τον αρχηγό τους Ντε Φλόρ με την ελπίδα ότι οι υπόλοιποι θα διαλύονταν. Οι Καταλανοί όμως όχι μόνο δεν διαλύθηκαν, αλλά αφού εξέλεξαν νέο τους αρχηγό τον Μπερεγκάρ ντε Ροκαφόρ, λεηλάτησαν όλη την χερσόνησο της Καλλίπολης σφάζοντας ανηλεώς τους κατοίκους της και προκαλώντας συνεχώς τους Βυζαντινούς για μάχη φτάνοντας ως τα τείχη της πρωτεύουσας. Όταν τα Βυζαντινά στρατεύματα αποφάσισαν να αντιπαρατεθούν, ακολούθησε μια καταστροφική μάχη για αυτούς όπου σκοτώθηκαν σχεδόν 20.000 άνδρες ενώ τραυματίστηκε και ο γιος του Αυτοκράτορα.

Μετά από αυτή την μάχη, τα βυζαντινά εδάφη και οι πληθυσμοί τους, βρέθηκαν στο έλεος της "καταλανικής εταιρείας" (η "κομπανίας" κατά την επί λέξει απόδοση του όρου από τα Ισπανικά). Οι Καταλανοί λεηλάτησαν με μίσος όλη την Θράκη και την Μακεδονία, ληστεύοντας και σκοτώνοντας όποιον έβρισκαν μπροστά τους, γεμίζοντας με τρόμο τους φτωχούς κατοίκους των περιοχών. Εγκαταστάθηκαν την διετία 1307-1309 στην Ποτίδαια Χαλκιδικής προσπαθώντας χωρίς επιτυχία να καταλάβουν την οχυρή Θεσσαλονίκη. Από την καταστροφική μανία των Καταλανών δεν ξέφυγε ούτε το Άγιο Όρος όπου από 300 Μονές, μόνο 25 έμειναν αλώβητες, ενώ οι υπόλοιπες βεβηλώθηκαν και καταληστεύτηκαν. Για να γίνει αντιληπτή η σκληρότητα των Καταλανών αναφέρουμε πως όταν ο αρχηγός τους ντε Ροκαφόρ τους εγκατέλειψε αιφνιδιαστικά το 1308, έσφαξαν άλλους δεκαπέντε μικρότερους στην ιεραρχία, αρχηγούς τους για να εκτονώσουν την οργή τους.

Αμέσως μετά την καταστροφή των περιοχών της Μακεδονίας και λόγω της πίεσης του Αυτοκρατορικού στρατού υπό τον ικανό αρχιστράτηγο Χανδρηνό , αναχώρησαν κατέλαβαν και λεηλάτησαν την Θεσσαλία με ευκολία, εισερχόμενοι πλέον στις Φράγκικες κτήσεις. Φτάνοντας στην Θήβα το 1310 μ.Χ. ήρθαν σε συνεννόηση με τον ισχυρό Δούκα της Αθήνας Βάλτερ ντε Μπριεν συνεχιστή του οίκου ντε Λα Ρος και πολέμησαν κατακτώντας πολλά κάστρα (Ζητούνι, Φάρσαλα,

Αλμυρός, Σιδηρόκαστρο) για λογαριασμό του. Τις τάξεις της "Καταλανικής Εταιρείας" είχαν πυκνώσει νέοι εθελοντές από την Καταλονία αλλά και πολλοί Οθωμανοί Τούρκοι.

Τον Σεπτέμβριο ο Βάλτερ ντε Μπριεν φοβούμενος την αύξηση της ισχύος της "Εταιρείας", ζήτησε από τους Καταλανούς να εγκαταλείψουν τα εδάφη του, παραδίδοντας όλα τα κάστρα που κέρδισαν πολεμώντας για λογαριασμό του. Η Καταλανική Εταιρεία ζήτησε να κρατήσει κάποια από αυτά για να εγκατασταθεί μόνιμα, αλλά ο Δούκας αρνήθηκε με προσβλητικό τρόπο και ετοιμάστηκε να συντρίψει τους Καταλανούς καλώντας όλους τους Φράγκους συμμάχους του για βοήθεια, κατά την συνήθεια της εποχής. Πολύ σύντομα 2000 σιδερόφρακτοι ιππότες και 20.000 πεζοί είχαν μαζευτεί στην Αθήνα, δύναμη τεράστιας ισχύος για τα δεδομένα της εποχής. Οι σιδερόφρακτοι Φράγκοι ιππότες αποτελούσαν την πιο επίλεκτη μονάδα της εποχής καθώς η επίθεση τους ήταν συντριπτικής ισχύος έναντι οποιουδήποτε αντιπάλου και απολάμβανε μεγάλης φήμης τότε.

Οι Καταλανοί ήταν πλέον παγιδευμένοι καθώς στην Θεσσαλία προήλαυνε ο ικανός Βυζαντινός στρατηγός Χανδρηνός με σημαντικές δυνάμεις που τους είχε νικήσει στο παρελθόν, έτσι η μάχη κατά των Φράγκων του Βάλτερ στις 15 Μαρτίου 1311, ήταν μονόδρομος. Οι Καταλανοί διάλεξαν με στρατιωτική σοφία, το πεδίο μάχης να είναι στην πεδιάδα του ποταμού Κηφισσού (της Βοιωτίας) κοντά στην Κωπαΐδα, όπου το έδαφος ήταν ελώδες. Οι δυνάμεις τους (3500 ιππείς, 4000 πεζοί και

Φράγκοι ιππότες

πολλοί Τούρκοι) παρατάχθηκαν με το έλος μπροστά τους. Ο Βάλτερ ντε Μπριεν έπεσε στην παγίδα διατάσσοντας επέλαση στους ιππότες που τον περιστοίχιζαν. Το βαρύ Φράγκικο ιππικό κόλλησε στην λάσπη και ακολούθησε η μαζική σφαγή του, από τους πεπειραμένους Καταλανούς. Από την Φράγκικη στρατιά πολύ λίγοι επέζησαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν γλίτωσε ούτε ένας στρατιώτης για να μεταφέρει το νέο της καταστροφής στην Αθήνα.

Έτσι οι Καταλανοί κατέλαβαν την Θήβα (την λεηλάτησαν σφάζοντας τους κατοίκους της χωρίς να εξαιρέσουν ούτε τα νήπια) και την Αθήνα το 1311 εγκαθιστώντας μόνιμο δικό τους καθεστώς το οποίο άντεξε ως το 1387, χάρις την αλκή των πολεμιστών του και τις ισχυρές συμμαχίες που σύμπτυξε. Στα χρόνια που ακολούθησαν διεξήγαγαν πολλές επιδρομές και πολέμους στις γύρω περιοχές και στην μέγιστη ακμή τους έλεγχαν όλη την Θεσσαλία και την Στερεά Ελλάδα ως την Κόρινθο. Οι ανώτεροι αξιωματούχοι των Καταλανών έλαβαν για συζύγους τις γαλαζοαίματες γυναίκες των ευγενών που εξολόθρευσαν στην μάχη της Κωπαΐδας. Η καταλανική ορίστηκε ως

Η σημαία των Καταλανών

επίσημη γλώσσα του Αθηναϊκού κρατιδίου, ενώ οι Έλληνες κάτοικοι ζούσαν υπό την συνεχή καταπίεση των Καταλανών χωρίς να έχουν δικαίωμα να εμπορεύονται, να μεταβιβάζουν την περιουσία τους στα παιδιά τους και να ασκούν άλλα επαγγέλματα πλην των αγροτικών.

Λίγα χρόνια μετά, εξομάλυναν τις κάκιστες σχέσεις τους με τον Πάπα. Οι δύο επόμενες γενιές που ακολούθησαν όμως, δεν επέδειξαν την στρατιωτική αλκή των προγόνων τους, καθώς μεγάλωσαν στην χλιδή των δεσποτών της μεσαιωνικής φεουδαρχίας. Μετά την φυσιολογική εξέλιξη της πτώσης του καθεστώτος της καταλανικής Εταιρείας στην Αθήνα από τον οίκο Ατζαγιόλι το 1387, πολλά μέλη της επέστρεψαν στην Σικελία και στην Καταλονία....

Επίλογος

Η ιστορία της "Καταλανικής Εταιρείας" μαρτυρεί την μεγάλη αδυναμία τόσο του Βυζαντινού όσο και των Φραγκικών μικρότερων κρατών να προστατέψουν τα εδάφη τους ακόμη και από την απειλή ανοργάνωτων στιφών μισθοφόρων τυχοδιωκτών. Η επίδραση της Καταλανικής εταιρείας στην τύχη της Μεσαιωνικής Ανατολής ήταν πολύ μεγάλης σημασίας, καθώς λεηλάτησε και κατέστρεψε όλη την Βαλκανική Χερσόνησο (πλην Πελοποννήσου), ενώ συνέτριψε σε δύο πολύνεκρες και αποφασιστικές μάχες, το άνθος του Βυζαντινού στρατού και της Φράγκικης ιπποσύνης. Έτσι οι Οθωμανοί λίγα χρόνια μετά εκμεταλλεύθηκαν την καταστροφή και την αποδιοργάνωση των μεσαιωνικών κρατικών οργανισμών των Βαλκανίων, επικρατώντας και επιβάλλοντας την σκοταδιστική και δεσποτική εξουσία τους για τέσσερις αιώνες.

Η πρωτόγονη αγριότητα, η ασχήμια και η παντελής έλλειψη ατομικής καθαριότητας χαρακτήριζαν τα μέλη της "Εταιρείας" ενώ μακρινοί απόηχοι της παρουσίας της εντοπίζονται στην λαϊκή δημοτική μας παράδοση. Ο ιστορικός William Miller θεωρεί ότι η παρουσία της Καταλανικής Εταιρείας στην περιοχή, είχε ίσης σημασίας καταστροφικά αποτελέσματα με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της δύσης το 1204 μ.Χ.

Η σημερινή πολιτική ηγεσία της περιοχής της Καταλανίας με πρωτοβουλία του Κάρλες Ντουάρτε επέδειξε αυξημένη πολιτισμική ανθρωπιστική και ιστορική ευαισθησία, χρηματοδοτώντας το 2004 την αναστήλωση της Μονής Βατοπαιδίου προσδοκώντας με αυτή την χειρονομία να εξιλεωθεί 700 χρόνια μετά για τις ανήκουστες καταστροφές που προκάλεσαν στον Ελλαδικό χώρο και στο Άγιο Όρος οι βάρβαροι πρόγονοι τους.

Ι. Β. Δ.

Πηγές

Ο Στάλιν και οι σφαγές κατά Ελλήνων που αδυνατεί να καταδικάσει το ΚΚΕ

«Καταδικάζετε τις σφαγές των Ποντίων από τον Στάλιν;», ρώτησε προ ημερών ο Κασιδιάρης τον εκπρόσωπο του ΚΚΕ, σε εκπομπή στον ΣΚΑΪ. Και σίγουρα, πολλοί από τους τηλεθεατές θα αναρωτήθηκαν: «ποιες σφαγές;». Υπάρχουν, λοιπόν, και Έλληνες θύματα του Στάλιν; Βεβαίως και υπάρχουν! Αν, όμως, ρωτήστε τον κόσμο, είναι ζήτημα αν το 1% έχει ακούσει κάτι λίγα περί αυτού του ζητήματος. Η πλήρης άγνοια των συμπατριωτών μας για τους Έλληνες θύματα του Στάλιν, σίγουρα δεν οφείλεται στην αδιαφορία τους. Απλώς, η κόκκινη χούντα που κυβερνά από τη μεταπολίτευση ως σήμερα την πατρίδα μας, έχει επιβάλλει –με την ανοχή της ψευτοδεξιάς- πλήρη συνομωσία σιωπής γι’ αυτό το θέμα, για να μη θιγούν τα… όσια και ιερά του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και η υστεροφημία του αιμοσταγούς «πατερούλη» Στάλιν! 

Γενοκτονία δια της πείνας
Ευκαιρίας δοθείσης, θα βάλουμε ένα λιθαράκι για να μάθουν οι Έλληνες την πραγματική ιστορία τους. Κατ’ αρχάς, στη Ρωσσία υπήρχαν 750.000 Έλληνες, ποντιακής προέλευσης οι περισσότεροι. Το 1919, μετά το πραξικόπημα των μπολσεβίκων, κατάφεραν να φύγουν για την Ελλάδα περί τους 260.000. Η πρώτη γενοκτονία έγινε κατά τα έτη 1929-1933, με την «κολλεκτιβοποίηση». Δεν έγινε βέβαια ειδικά κατά των Ελλήνων, αλλά η προγραμματισμένη από το σταλινικό καθεστώς πείνα, που έπληξε τις αγροτικές περιοχές της Ουκρανίας και της Ν. Ρωσσίας, για να σπάσει τη λυσσαλέα αντίσταση των χωρικών που τους άρπαζαν το βιός τους, είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων (σκοπίμως δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, αλλά τα θύματα της προγραμματισμένης πείνας υπολογίζεται ότι έφτασαν τα 7,5 εκατομμύρια). 

Η «ελληνική επιχείρηση» της NKVD
Στα μέσα της δεκαετίας του ’30, αρχίζουν οι διώξεις συγκεκριμένων εθνοτικών ομάδων, μεταξύ αυτών και των Ελλήνων. Οι διώξεις παίρνουν μορφή πογκρόμ κατά τα έτη 1937-1938. Η «ελληνική επιχείρηση», με την υπ’ αριθμόν 50215 ντιρεκτίβα της NKVD, άρχισε στις 15 Δεκεμβρίου 1937. Τα πρώτα θύματα ήταν η ηγεσία της ελληνικής μειονότητας, επιφανή στελέχη ελληνικών συλλόγων, ιερείς, δάσκαλοι, συγγραφείς κ.λπ. Μεταξύ αυτών ήταν και πολλοί κομμουνιστές, αλλά αυτό δεν τους έσωσε. Αρκούσε ότι ήταν Έλληνες. Σύμφωνα με μαρτυρία επιζώντος: «Πρώτα συνέλαβαν τους Πόντιους κομμουνιστές. Τους έβαζαν τα χέρια στη μέγγενη και τους έλεγαν: εσείς κάνετε τους κομμουνιστές για να δίνετε μυστικά στην Ελλάδα». Η συνήθης κατηγορία ήταν «συμμετοχή σε παράνομη ελληνική εθνικιστική οργάνωση που στόχευε στη διάλυση της ΕΣΣΔ και στη δημιουργία ανεξάρτητης ελληνικής δημοκρατίας στη Ν. Ρωσσία». Στη συνέχεια, οι διώξεις επεκτάθηκαν και στον υπόλοιπο πληθυσμό. Συνολικά, υπολογίζεται ότι οι Έλληνες θύματα αυτής της περιόδου (που είτε εκτελέστηκαν είτε πέθαναν στα Γκούλαγκ) ήταν γύρω στις 40.000! 

Μαρτυρίες επιζώντων
Ιδού κάποιες μαρτυρίες διασωθέντων, που παρουσιάζονται στο πολύ καλό βιβλίο «Ποντιακός Ελληνισμός – Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα»: 

Μαρτυρία 1η : «Ο Στάλιν έδωσε διαταγή το 1936 να φυλακίσουν όλους τους Έλληνες που ήταν πάνω από 18 ετών. Αυτό έγινε μόνο για τους Έλληνες. Είτε ήσουν κομμουνιστής είτε φασίστας, σε παίρνανε. Ήταν εντολή του Στάλιν να κλείσουν κάθε Έλληνα μεγαλύτερο των 18 ετών στις φυλακές, για να εξαλειφθεί το ελληνικό γένος. Αυτό ονομάζεται γενοκτονία». 

Μαρτυρία 2η: Το 70% των Ελλήνων του Κουμπάν εκτελέστηκαν. Όπως μας κυνήγησε ο Τοπάλ Οσμάν στον Πόντο, έτσι μας κυνήγησαν κι εκεί. Μετά τους τουφεκισμούς πέθαιναν πολλά γυναικόπαιδα από πείνα. Γιατί όταν σκοτώνουν τον πατέρα που τρέφει την οικογένεια, είναι εύκολο να χαθεί κι η οικογένεια».  

Μαρτυρία 3η: «Το 1938 μας φόρτωσαν σε 90 βαγόνια, 25.000 άτομα και μας πήγαν 1.500 χιλιόμετρα από το Γκόρκι, στη Σιβηρία. Εκεί ήταν δάση. Μας έβγαλαν, ανοίξαμε δρόμο και φτάσαμε σε μια πεδιάδα. Εδώ θα μείνετε, μας είπαν. Μέσα στο δάσος, δίχως σπίτια, δίχως τίποτα, μέσα στο χιόνι. Εκεί δουλεύαμε. Κόβαμε ξύλα και τα στοιβάζαμε. Γύρω μας ήταν φαντάροι με αυτόματα. Έτσι, σε έξι μήνες, από 25.000 έμειναν 600. Ήθελαν να μας εξοντώσουν!»

Απολογισμός: 50.000 νεκροί – 350.000 εκτοπισμένοι!  
Το τρίτο κύμα διώξεων κατά των Ελλήνων, ήταν το 1942, κατά την προέλαση των Γερμανών. Χιλιάδες Έλληνες –κυρίως της Κριμαίας- εκτοπίζονταν στα ανατολικά (Καζαχστάν), γιατί θεωρήθηκαν «μελλοντικοί πιθανοί συνεργάτες των Γερμανών». Μετά την υποχώρηση των Γερμανών από τα σοβιετικά εδάφη (1944), άρχισαν νέες διώξεις κατά των Ελλήνων (και των υπολοίπων μη σλαβικών λαών) της Κριμαίας, για «συνεργασία με τους κατακτητές». Ακολούθως, οι Έλληνες οδηγήθηκαν στις άνυδρες στέπες του Ουζμπεκιστάν και του Καζαχστάν. Επίσης, με ειδικό διάταγμα της 20ης Οκτωβρίου 1944, άλλαξαν όλα τα ελληνικά τοπωνύμια στην Κριμαία, για να σβήσει για πάντα κάθε ανάμνηση της εκεί παρουσίας των Ελλήνων. Το 1949, μετά την ήττα των κομμουνιστοσυμμοριτών στην Ελλάδα, οι Έλληνες της ΕΣΣΔ θεωρήθηκαν συλλήβδην «εν δυνάμει πράκτορες του εχθρού» και όσοι είχαν μείνει στις εστίες τους από τις προηγούμενες διώξεις  (στις περιοχές του Καυκάσου), πήραν το δρόμο της εξορίας, κυρίως στο Καζαχστάν. Σύμφωνα με την «Επιτροπή για την Αποκατάσταση των Δικαιωμάτων των Ελλήνων της ΕΣΣΔ», που συστήθηκε στα χρόνια του Γκορμπατσόφ, ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων που εκτοπίστηκε τη δεκαετία του ’40 είναι 350.000, ενώ τα θύματα περί τους 50.000! 

 

ΚΚΕ: Έφταιγαν τα… θύματα!  
Σύμφωνα με το «τιμημένο» ΚΚΕ, οι ίδιοι οι Έλληνες ευθύνονταν για την τύχη τους! Το ακούσαμε προ ημερών από τον Μαΐλη, το είδαμε γραμμένο και παλιότερα, δια χειρός του τότε Γ.Γ. του ΚΚΕ, Γρ. Φαράκου, στο περιοδικό «Ταχυδρόμος»: «Ύστερα από το 1935, ο Στάλιν είχε ξεκινήσει τις εκκαθαρίσεις μεγάλων εθνικών ομάδων, όπως οι Γερμανοί, οι Πολωνοί κ.λπ. και γενικά όσων θεωρείτο ότι έβαζαν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια της ΕΣΣΔ σ’ έναν επερχόμενο πόλεμο. Παράλληλα, είχε ξεκινήσει και η αποκουλακοποίηση της χώρας. Οι Έλληνες εκείνης της περιόδου, διέθεταν και τα δύο στοιχεία που βρίσκονταν υπό διωγμό. Ήταν μια εθνική ομάδα που στην πλειοψηφία είχαν αρνηθεί να πάρουν τη σοβιετική υπηκοότητα, είτε για να αποφύγουν τη στράτευση είτε για λόγους εθνικής ταυτότητας, κι έτσι συνεπώς ήταν αρκετές χιλιάδες πολίτες που δεν ήθελαν να σοβιετικοποιηθούν. Από την άλλη, οι Έλληνες είχαν διατηρήσει συνήθειες που η τότε σοβιετική διακυβέρνηση απέδιδε στους  Κουλάκους. Κατείχαν δηλαδή εκτάσεις γης, συνήθιζαν να έχουν δούλους κ.λπ… Η κατηγορία που αποδόθηκε τότε, ότι προετοίμαζαν τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, ίσως να μην ήταν μόνο ένα εφεύρημα της NKVD. Πολλοί Έλληνες της περιόδου εκείνης βρέθηκαν εξ’ ανάγκης εγκατεστημένοι στην ΕΣΣΔ, όπως π.χ. οι Πόντιοι που κατέφυγαν εκεί για να γλυτώσουν από τις τουρκικές διώξεις και παρά τις προσπάθειες των Σοβιετικών, που τους τύπωσαν ειδικά βιβλία για τα δημοτικά, δε θέλησαν να ενσωματωθούν στον σοβιετικό τρόπο ζωής. Η στάση αυτή των Ελλήνων ευθύνεται και για τους εκτοπισμούς της περιόδου 1942-1944 από την Κριμαία, αφού αρκετοί Έλληνες δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους Γερμανούς, όταν αυτοί επέλαυναν στην ΕΣΣΔ». 

http://xryshaygh.com/

Η σφαγή των Προσκόπων του Αϊδινίου

Από το πανεπιστήμιο ονειρευόμουν αυτό το ταξίδι, με τη μηχανή φορτωμένη περνάμε από τη Χίο στο Τσεσμέ, από εκεί στη Σμύρνη, μετά Κουσάντασι, Αϊδίνιο για το μεγάλο όνειρο και πίσω στην Ελλάδα.
Θα πατήσω το πόδι μου στο Αϊδίνιο, στην πόλη των δικών μου μικρών ηρώων.

Ήταν 17/6/1919 και μετά από τρεις μέρες σκληρών μαχών με τους άτακτους τσέτες Τούρκους, ο Συνταγματάρχης Σχοινάς (καταδικάστηκε στο Στρατοδικείο για λιποταξία ενώπιον του εχθρού και ανικανότητα) δίνει εντολή να αποχωρήσει ο Ελληνικός Στρατός και να εγκαταλείψει τους 8.000 Έλληνες του Αϊδινίου στη μοίρα τους.

Αυτές τις τρεις μέρες ο Νίκος Αυγερίδης, Τοπικός Έφορος των Ελλήνων Προσκόπων, μαζί με δεκάδες ανήλικα παιδιά και τους αρχηγούς τους που φορούν γαλάζια μαντήλια, εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους και τα σπίτια τους και προσπαθούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που υποφέρουν, Έλληνες και Τούρκους. Γλιτώνουν από φλεγόμενα σπίτια δεκάδες Τουρκάλες και μωρά, φροντίζουν αδιάκριτα τραυματίες και ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι είναι η μόνη οργανωμένη ομάδα που συντρέχει τον πληθυσμό.

Τη φυγή του 4ου Συντάγματος ακολουθούν τρεις μέρες με εκτελέσεις, βιασμούς, ακρωτηριασμούς, βασανιστήρια και 4.000 νεκρούς. Όσοι αιχμαλωτίσθηκαν χάθηκαν, εκτός από αυτούς που δέχθηκαν να αρνηθούν τον Εθνισμό τους.

Στις 18/6/1919, ακριβώς 94 χρόνια πριν, οι Τούρκοι βγάζουν από το υπόγειο του διοικητηρίου τον Νίκο Αυγερίδη που με νερό και ψωμί είχε μεταλάβει τους 31 Προσκόπους του και τους οδηγούν στις όχθες του ποταμού Εύδονα.

Ο Αντνάν Μεντερές του ζητά να απαρνηθεί τον Εθνισμό του, απαντά «Ζήτω η Ελλάς» και του βγάζει με ξίφος το ένα μάτι. Η απαίτηση επαναλαμβάνεται - η απάντηση επίσης, τότε γδέρνεται ζωντανός και το σώμα του πετιέται στον ποταμό Εύδονα. Μαζί του και τα 31 παιδιά που έδωσαν την ίδια απάντηση.

Ο Νίκος Αυγερίδης δεν πήρε ντουφέκι να σκοτώσει, δεν βίασε, δεν βασάνισε, φόρεσε το γαλάζιο μαντήλι του και έκανε αυτό που είχε υποσχεθεί. «Να βοηθά κάθε άνθρωπο, σε κάθε περίσταση».

Η οικογένειά του μπορεί να εκτελέστηκε σε μια ελληνική εκκλησία, στην αρμένικη ή στις σπηλιές του Τσακίρογλου που έγινε η τελική σφαγή. Δεν πήγε να τους σώσει, δεν κοίταξε καν να σώσει τον εαυτό του ούτε προσέφυγε σε ξένη πρεσβεία.

Έσωσε πολλούς περισσότερους, Έλληνες και Τούρκους άμαχους, με όπλο τον ανθρωπισμό και την πίστη για προσφορά στο συνάνθρωπο κόντρα σε κάθε έννοια εθνικισμού, ακόμα και στο ανίκητο αίσθημα της αυτοσυντήρησης.

Ο Πρόσκοπος Νίκος Αυγερίδης ήταν προοδευτικός, ήταν ανθρωπιστής, οι Τούρκοι του χρωστούν μία συγγνώμη και οι Έλληνες ένα ευχαριστώ.

Μα, περισσότερο από όλους οι πάνω από 32.000.000 Πρόσκοποι και τα 10.000.000 Οδηγοί όλου του κόσμου οφείλουν τη 18η Ιουνίου να στρέφουν τα βλέμματά τους προς το Αϊδίνιο, τον τόπο μαρτυρίας αυτών που έγραψαν τον ορισμό στο λήμμα "Πρόσκοπος".

Ας τους μιμηθούν Έλληνες και Τούρκοι Πρόσκοποι και ας συνεργαστούν για να αποκτήσει το Αϊδίνιο ένα Προσκοπικό μνημείο αντάξιο του μηνύματος που μας κληρονόμησαν.

Η Ιστορία όμως δεν μπορεί να συνεχίσει να γράφεται οριζόντια. Ο κάθε νεκρός έχει αξία, το κάθε προσωπικό δράμα έχει ένα δίδαγμα, δεν είναι αριθμοί σε λευκές σελίδες.

Ο Σχοινάς τα έριξε στους Βενιζελικούς και γλίτωσε το απόσπασμα, τους 31 Προσκόπους τους βρήκε ο Ελληνικός Στρατός δύο μέρες μετά σε ένα κόκκινο ποτάμι. Όσο για μένα; Ένας δειλός που έφτασε στη είσοδο της πόλης και γύρισε πίσω τρέχοντας να πηδήξει στην Ελλάδα. Ίσως να φοβήθηκα ότι δεν θα μπορούσα να τους μιμηθώ, ίσως πάλι για τη δειλία μου να φταίει που έχω χρόνια να φορέσω γαλάζιο μαντήλι.

Στην επόμενη φυσική ή άλλη καταστροφή που θα δεις τα παιδιά του Αυγερίδη να στήνουν σκηνές, να ψάχνουν σε συντρίμμια ή να σβήνουν πυρκαγιές, δώσε τους ένα ποτήρι νερό, είναι εκεί ώρες και δεν πρόκειται να στο ζητήσουν. Είναι οι δικοί μου μικροί ήρωες. Οι Έλληνες Πρόσκοποι.

ΔδΗΜ.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=25256