Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2011

Τα θεραπευτικά όνειρα της Επιδαύρου



Εκτός από την ησιόδεια Θεογονία (212 κ.ε.), που θέλει τα όνειρα τέκνα της ερεβώδους Νύκτας, υπάρχει και η παράδοση που αναφέρει ο Ευριπίδης (Εκάβη, 7 κ.ε.), σύμφωνα με την οποία τα όνειρα είναι φύτρα της Γης. Όχι της Γης η οποία είναι «πάντων έδος ασφαλές αιεί» (Ησιόδου Θεογονία, 117) αλλά της τρομερής Χθονός, που κλείνει στον κόρφο της όλους τους νεκρούς. Η εκδοχή ετούτη δεν αντιτίθεται στη νυκτερινή καταγωγή της φυλής των ονείρων. Και οι δυο αναπαρα­στάσεις σηματοδοτούν ένα όριο πέραν του οποίου είναι η ανυπαρξία, το σκοτάδι.
Η χθόνια προέλευση των ονείρων είναι το μυθικό αίτιο της εγκοίμησης. Την εγκοίμηση γνώριζαν οι Ασσυριοβαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι· στον ελλαδικό χώρο συναντά­ται ήδη από την εποχή των Ομηρικών Επών. Είναι η τελετουργική κατάκλιση κατά γης σε έναν καθορισμένο ιερό χώρο, εν αναμονή ονει­ρικής συνάντησης και επικοινωνίας με προγόνους, ηρωποιημένους νεκρούς και γενικά με χθόνιες θεότητες. Αποσκοπεί στη γνώση του μέλλοντος ή ενέχει ιατρομαντικό αίτημα. Διότι η γη είναι πρωτεύουσας σημασίας και στο πε­δίο της ιατρικής. Βλασταίνει τα θεραπευτικά βότανα· από τα σπλάχνα της βγαίνουν τα μέταλλα και τα πετρώματα που εκπέμπουν ζωτι­κές δυνάμεις.
Έτσι, ίσως, συνδέονται εν μέρει τα όνειρα με την ιατρική. Όσο για τη συγγένεια μεταξύ ιατρικής και μαντικής, τα ιπποκρατικά κείμενα επισημαίνουν ότι είναι ομοαίματες αδελφές, κόρες και οι δυο του Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας όμως κινείται στον ευρύτερο χώρο των επιδημιών, αφήνοντας κάθε κλινική παρέμ­βαση στον χθόνιο γιο του, τον Ασκληπιό, ο οποίος «τους λύτρωνε όλους κι απ’ το κακό τους γιάτρευε· ή με ξόρκια ή ξαρρωστικό τους έδινε να πιούνε· άλλους με αλοιφές τους τύλιγε τα μέλη ή τους αναστήλωνε με το νυστέρι» (Πινδάρου Πυθιονίκων III, 47 κ.ε).
Ασκληπιός, Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου.
Υπέρτατος ιατρός, ο Ασκληπιός είναι κι αυ­τός γνωστός από τα ομηρικά χρόνια, όταν τόσο οι αρρώστιες όσο και η ίασή τους είχαν αυτόνο­μη υπόσταση, όταν το θεϊκό στοιχείο εμφανιζόταν μοιραία επί σκηνής. Από τον 5ο π.Χ. αιώνα κι ύστερα, δανείζει το όνομά του στα θεραπευτικά ιερά. Λίγο αργότερα θα αρχίσει να αναπτύσσε­ται η ορθολογική ιατρική, που δεν αναζητά τις αιτίες των δυσλειτουργιών του σώματος στη σφαίρα του υπερφυσικού. «Όλες (οι αρρώστιες) είναι θεϊκές και όλες τους είναι ανθρώπινες. Η κάθε αρρώστια έχει τη δική της φύση και τη δική της δύναμη και απέναντι σε καμία δεν μένουμε αμήχανοι και ανίκανοι να βρούμε μια διέξοδο» (Ιπποκρ. Περί ιερής νούσου, 21).
Αρέσκονται όμως οι ιπποκρατικοί να τους απο­καλούν ασκληπιάδες, και τονίζουν ότι « έργο της ιατρικής είναι: να διώχνει τελείως από τους αρ­ρώστους ό,τι τους κάνει να υποφέρουν, να αμβλύνει τη σφοδρότητα των ασθενειών τους και, ακόμη, με πλήρη συνείδηση πως η ιατρική δεν έχει τη δύναμη να κάνει το παν, να μην επεμβαί­νει στις περιπτώσεις που οι άρρωστοι έχουν πια τελείως νικηθεί από την αρρώστια τους» (Ιπποκρ. Περί τέχνης, 3). Τότε η κοσμική ιατρι­κή διεκδικούσε σαφώς τη γνώση ως διάγνωση, αλλά δεν αξίωνε να έχει το μονοπώλιο της θερα­πείας. Ένας ολόκληρος χώρος έμενε ελεύθε­ρος, όπου λειτουργούσε, οριοθετημένη, η ιατρι­κή των ναών.
Από την κλασική έως τη μεταχριστιανική αρ­χαιότητα άνθισαν πάνω από τριακόσια θεραπευτικά ιερά, αφιερωμένα στον Ασκληπιό ή σε δευ­τερεύουσες χθόνιες θεότητες. Εκεί προσέτρεχαν ασθενείς ανεξαρτήτως κοινωνικής υπόστα­σης. Άλλοι άρρωστοι, εγκαταλελειμμένοι από τους κοσμικούς γιατρούς, εναπέθεταν την ύστατη ελπίδα τους, έστω και με κάποια αδιό­ρατη επιφύλαξη, στο θαύμα. Οι περισσότεροι προσδοκούσαν τη θεϊκή παρέμβαση με φλογε­ρή και ακράδαντη πίστη. Η σχέση με τη θερα­πευτική θεότητα ήταν στενά προσωπική. Η ίαση είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας θρησκευτικής εμπειρίας. Όμως τα κατά τόπους ευρήματα (ια­τρικά εργαλεία, σκεύη κ.ά.) και το επιγραφικό υλικό ωθούν στην υπόθεση ότι το ιερατικό προ­σωπικό δεν ήταν άμοιρο ιατρικών και φαρμακο­λογικών γνώσεων. Πρέπει μάλιστα να γίνονταν και κάποιες, απλές ίσως, χειρουργικές επεμβά­σεις.
Το πλαίσιο της όποιας δραστηριότητας όμως παρέμενε πάντα το τελετουργικό της εγκοίμησης ώσπου, με την πάροδο των αιώνων, τα σεπτά θεραπευτήρια εξελίχθηκαν βαθμιαία σε ιαματικά θέρετρα, σε τόπους συνάντησης φι­λάσθενων λογίων και ρητόρων, χωρίς όμως να αποβάλουν εντελώς την αλλοτινή θρησκευτική τους ατμόσφαιρα.
Ανάγλυφο αφιέρωμα του Αρχίνου στον Αμφιάραο. Ο άρρωστος κοιμάται, ενώ ένα φίδι τον γλείφει. Στο πρώτο πλάνο ο Αμφιάραος του γιατρεύει τον ώμο. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Οι ιεροί χώροι του αρχαίου κόσμου έκλεισαν οριστικά το 426 μ.Χ., με το διά­ταγμα του Θεοδοσίου Β’. Οι θεραπευτικές όμως ιδιότητες του Ασκληπιού ενσωματώθηκαν στη νέα θρησκεία σε πρόσωπα Αγίων. Μεταξύ των ασκληπιείων, η Επίδαυρος έχαιρε ξεχωριστής αίγλης. Προφανώς λόγω του πανελλήνιου χαρακτήρα του ιερού και της κο­σμοσυρροής, οι προκαταρκτικές πράξεις (θυ­σίες, προσφορές, καθαρμοί) που απαιτούσε η εγκοίμηση ήταν απλουστευμένες.
Η στοά του Αβάτου αναστηλωμένη (άποψη από τα ανατολικά). Φωτογραφία, Υπουργείο Πολιτισμού.
Στο Άβατο, το στωικό οικοδόμημα που μια από τις πλευρές του άνοιγε στο τέμενος του Ασκληπιού, μπο­ρούσαν να κατακλιθούν περισσότεροι από ογδόντα πάσχοντες. Το διώροφο Καταγώγειο αριθμούσε εκατόν εξήντα δωμάτια, όπου έβρι­σκαν κατάλυμα πανηγυριστές ή άλλοι ικέτες, οι οποίοι περίμεναν τη σειρά τους να κοιμηθούν στην ονειρογόνο γειτνίαση του ναού. Στον ιερό περίβολο έβλεπε κανείς κάθε λογής αναθήματα, δηλαδή γλυπτά, σμιλεμένα ανάγλυφα και πινά­κια. Από αυτά πολλά ήταν ενεπίγραφα και απει­κόνιζαν την πάθηση που είχε οδηγήσει τους ασθενείς στην Αργολίδα˙ τα αφιέρωναν στο θεό, αποχωρώντας θεραπευμένοι και ευγνωμονούντες. Ήταν τα λεγόμενα τυπία, παρόμοια με τα σημερινά, τάματα που αφήνουν οι προσκυνη­τές στην Παναγία της Τήνου, σε αναγνώριση κά­ποιου θαύματός της. Μπορούσαν να προμηθευτούν τα τυπία στα μικρομάγαζα που υπήρχαν για το σκοπό αυτό γύρω από το ιερό.
Οι ανασκαφές στην Επίδαυρο άρχισαν τη δεκαετία του 1880 και γρήγορα έφεραν στο φως, πίσω από το ιερό φρέαρ του Ασκληπιού, τοποθε­τημένες στον τοίχο προς την ανατολική πλευρά της στοάς, λίθινες πλάκες στις οποίες αναγρά­φονταν περιστατικά εγκοίμησης. Ο Παυσανίας είδε έξι τέτοιες πλάκες στημένες στο ύπαιθρο, κοντά στο Άβατο. Σήμερα σώζονται τέσσερις, εκ των οποίων οι δυο είναι ακέραιες, ενώ οι άλλες δυο σώζονται σε θραύσματα και δεν μπορούν να διαβαστούν διακρίνονται μόνο κάποια ονόματα ασθενών και παθήσεων.
Ο Αμυνος και μια κνήμη με κιρσό. Αναθηματικό ανάγλυφο (αρχές του 4ου αιώνα π.χ.) του Λυσιμαχίδη. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Οι δυο λίθινες πλάκες βρίσκονται σήμερα στο τοπικό μουσείο. Χρονο­λογούνται στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα και αναφέρουν είκοσι και είκοσι τρία ιάματα αντί­στοιχα. Η γραφή είναι αρχαϊκή και η διάλεκτος δωρική κοινή. Το ύφος είναι λακωνικό: «Ο τάδε ήλθε με την τάδε πάθηση, κοιμήθηκε στο Άβατο, είδε το εξής όνειρο, κατέβαλε τα ίατρα και απήλ­θε υγιής».
Κατά την εκτίμηση των αρχαιολόγων, η επιλογή των ιαμάτων γινόταν από τους ιερείς. Συχνά η επιλογή αυτή είχε ως κριτήριο την ψυχι­κή και πνευματική ανάταση των εγκοιμωμένων, τη γενικότερη υποβλητική ατμόσφαιρα, ή ακόμη και την προπαγάνδα του ιερού. Παρόμοια εντύπωση αφήνει η ανάγνωση των αρχείων που κρα­τούνται στο καθολικό ιερό της Λούρδης, και τα οποία καταγράφουν τα περιστατικά που η Εκκλησία και η ιατρική επιστήμη αναγνωρίζουν επίσημα ως θαύματα. Στην πλειονότητά τους, τα ιάματα μνημο­νεύουν το όνομα του ασθενούς. Είναι πιθανό ότι το ιερατικό προσωπικό αντλούσε υλικό από τις ευχαριστήριες επιγραφές των πινακίων που αφιέρωναν οι ικέτες φεύγοντας. Σε μια περίπτωση αναφέρεται αυτολεξεί η επιγραφή που συνόδευε το ανάθημα: «Δεν είναι θαυμαστό το μέγεθος της πινακίδας, αλλά ο θεός επειδή η Κλειώ κουβαλούσε το βάρος στην κοιλιά της πέντε χρόνια, ώσπου κοιμήθηκε στο ναό και ο θεός της έδωσε την υγεία της» (μ. 87,1).
Όσον αφορά στα ανώνυμα ιάματα, μπορεί να προέρχονται από την προφορική παράδοση, δηλαδή να πρόκειται για παλαιότερες ιστορίες που διαδίδονταν από στόμα σε στόμα. Στις λίθινες πλάκες διαβάζουμε και ένα επώνυμο περι­στατικό, που πρέπει να ανάγεται στους περσικούς πολέμους:
«Η Αρισταγόρη από την Τροιζήνα. Αυτή είχε σκουλήκι στην κοιλιά της, και κοιμήθηκε στο ναό του Ασκληπιού στην Τροιζήνα και είδε ένα όνειρο. Της φάνηκε ότι οι γιοι του θεού, ενώ ο ίδιος δεν ήταν παρών, αλλά βρισκόταν στην Επίδαυρο, της έκοψαν το κεφά­λι, αλλά, επειδή δεν μπορούσαν να το ξαναβά­λουν στη θέση του, έστειλαν κάποιον στον Ασκληπιό για να τον καλέσει να έλθει. Στο μετα­ξύ ξημέρωσε και ο ιερέας είδε καθαρά το κεφά­λι της κομμένο απ’ το σώμα. Όταν ήλθε η νύχτα, η Αρισταγόρη είδε ένα όραμα. Της φάνηκε ότι ο θεός ήλθε από την Επίδαυρο και στερέωσε το κεφάλι της στον τράχηλο της. Ύστερα άνοιξε την κοιλιά της, έβγαλε το σκουλήκι και την ξανάραψε. Έπειτα από αυτό η γυναίκα έγινε καλά». (μ. 87, 23).
Το περιστατικό αυτό το αναφέρει σχεδόν αυτούσιο ο Ίππων από το Ρήγιο, τον οποίο μνημονεύει ο Αιλιανός στο τέλος του 2ου μ.Χ. αιώ­να. Εκ πρώτης όψεως, η καταγραφή δεν μοιά­ζει να υπακούει σε κάποιο σύστημα. Ίσως συ­γκεντρώνονται στην πρώτη λίθινη πλάκα τα πιο εντυπωσιακά ιάματα πρώτα – ενώ η ίδια η πά­θηση εντυπωσιάζει, σαν να προήλθε από θαύμα. Στη συνέχεια όμως η ακολουθία των περιστατι­κών ποικίλλει, πιθανώς για να αποφευχθεί η μο­νοτονία. Οι λίθινες πλάκες αποτελούν πολύτιμη μαρ­τυρία για τους μελετητές. Δίνουν τοπογραφικές, αρχιτεκτονικές, δημογραφικές, νοσογραφικές και ιατροφαρμακολογικές πληροφορίες, λεπτο­μέρειες για το καθαυτό δρώμενο και για τη λει­τουργία των ονείρων κατά την εγκοίμηση.
Η πε­ριοχή του Άβατου ήταν δενδροφυτεμένη (μ. 87, II), ενώ ήταν χαμηλόσκεπη η είσοδος στους ιε­ρούς χώρους της εγκοίμησης. Ο ικέτης μπορού­σε να κοιμηθεί και αλλού, όχι αποκλειστικά στο Άβατο (μ. 87, 17), και να ονειρευτεί ο ίδιος ή δι’ αντιπροσώπου (μ. 87, 7’21’ ’24). Από τα σαράντα τρία ιάματα, είκοσι οκτώ αφορούν άνδρες, ένδε­κα γυναίκες, τρία παιδιά. Να υποθέσουμε ότι η υγεία των γυναικών ήταν άνευ σημασίας; Οι γυ­ναίκες απευθύνονταν στον Ασκληπιό κυρίως για ανωμαλίες κατά την κύηση ή για προβλήματα στειρότητας. Και σαν από σύμπτωση, όλες εκτός από μια (μ. 87, 2) γεννούν αγόρι, το κατ’ εξοχήν παιδί. Εκτός από μερικές εξαιρέσεις, οι ικέτες του θεού δεν φαίνονται να πάσχουν από οξείας μορφής ασθένειες.
Παρουσιάζουν λει­τουργικές παθήσεις, ψυχοσωματικές όπως θα λέγαμε σήμερα: στομαχικές διαταραχές, δερμα­τικά νοσήματα, ρευματικούς πόνους, πονοκεφά­λους, αϋπνίες, αλαλίες, ψυχοκινητικά προβλήμα­τα. Για να θεραπευθούν από αυτές έρχονται να ονειρευτούν τον Ασκληπιό. Τα όνειρά τους σκια­γραφούν με γλαφυρό τρόπο την προσωπικότητά του, τις μεταπτώσεις του χαρακτήρα του. Οικείος, χαριεντίζεται, συνήθως είναι ήπιος, αλ­λά του συμβαίνει και να θυμώνει, μπορεί να συγ­χωρεί τους απίστους, ξέρει να διεκδικεί την αμοιβή του, τον αφοπλίζει ο αυθορμητισμός των παιδιών, ώστε δεν τους ζητάει ίατρα. Και, κυ­ρίως, τους θεραπεύει την ώρα που κοιμούνται και ονειρεύονται στο Άβατο.
Πώς λειτουργούν τα όνειρα που διηγούνται οι λίθινες πλάκες της Επιδαύρου; Κατ’ αρχήν, είναι όνειρα επιθυμίας. Κάθε πιστός θέλει να ονειρευτεί το θεό του αυτοπροσώπως. Και είναι πολύ φυσικό να τον ονειρεύεται. Το ότι ο πά­σχων πιστός θέλει να τον γιατρέψει ο θεός είναι επίσης φυσικό το να γιατρεύεται όμως πράγ­ματι καθ’ ύπνον είναι υπερφυσικό, αποκτά υφή «θαύματος», δηλαδή αφήνει τους πάντες κατά­πληκτους, θα μπορούσαμε να τα ονομάσουμε και μεταβιβαστικά (με την ψυχαναλυτική έννοια του όρου) όνειρα. Ο Ασκληπιός γίνεται έτσι θε­ραπευτικό αντικείμενο μεταβίβασης, και το ίδιο το όνειρο δρα ως θεραπευτικό αντικείμενο, αφού η ίαση τελείται στο χωροχρόνο του.
Αναθηματικό ανάγλυφο. Ο Ασκληπιός και η Υγεία επισκέπτονται μια πάσχουσα γυναίκα(4ος αιώνας π.χ.). Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.
Τα επιδαύρια όνειρα, κατ’ εντολήν του δη­μιουργού τους, είναι προμελετημένα. Τον 19ο αιώνα, ο Hervey De Saint Denys περιέγραφε τους ποικίλους τρόπους για να παραγάγει κα­νείς ένα όνειρο, έως και να προκαλέσει επακρι­βώς το περιεχόμενό του. Πέραν της πίστης των ασθενών και της άκρατης επιθυμίας τους να γιατρευτούν, μέσα υποβολής για να δουν τα συγκεκριμένα όνειρα ήταν βεβαίως οι προπα­ρασκευαστικές τελετές, η θέα των αναθημά­των, αλλά και η «ψυχική μόλυνση», φαινόμενο γνωστό στη συλλογική ψυχολογία.
Τα επιδαύ­ρια όνειρα είναι σωματικά όνειρα. Σχηματίζονται από ένα άκρως συνειδητό ημερήσιο κατά­λοιπο: την αισθητηριακή αντίληψη της πάθη­σης. Εν προκειμένω, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η θεωρία των αρχαίων, σύμφωνα με την οποία τα όνειρα διαμορφώνονται από σωματικά ερεθίσματα, επικράτησε επί αιώνες, έως το 1900 που ο Φρόυντ εισήγαγε την τομή.
Τηρουμένων των αναλογιών, ως σωματικά όνει­ρα, μοιάζουν με τα τραυματικά όνειρα, για τα οποία η ψυχαναλυτική θεωρία λέει ότι επαναλαμβάνουν την οδυνηρή πραγματικότητα του ψυχικού τραύματος, με τελικό σκοπό να την αποκαταστήσουν, να την αλλάξουν μέσω της μεθύστερης επεξεργασίας τους κατά τη διάρ­κεια της ψυχαναλυτικής αγωγής. Έτσι και τα επιδαύρια όνειρα, επαναφέροντας αυτούσια τη συνθήκη της πάθησης, στοχεύουν στην ανάρρωση, την αποκατάσταση της προηγούμενης υγιούς κατάστασης του ικέτη, μέσω της θεϊκής παρέμβασης, στο πλαίσιο του τελετουργικού της εγκοίμησης.
Τα επιδαύρια όνειρα είναι εναργή ενύπνια, καθαρά. Δεν χρήζουν ερμηνείας. Δεν φαίνεται άλλωστε να υπήρχαν ονειροκρίτες στο ιερό. Χρέη ερμηνείας τελεί καθαυτή η όψη τους. Είναι όνειρα-εικόνες. Στην αφύπνιση πιστοποι­είται αμέσως η απόβαση του ονείρου και, ακα­ριαία, η σωματική μεταλλαγή: «Ο Αλκέτας ο Αλικός. Αυτός ήταν τυφλός και είδε ένα όνειρο. Του φάνηκε πως ο θεός τον πλησίασε και με τα δάχτυλα του άνοιξε τα μάτια και το πρώτο που είδε ήταν τα δένδρα στο ιερό. Σαν ξημέρωσε έφυγε υγιής» (μ. 87, 18). Συχνά, όπως εδώ, είναι βουβά όνειρα. Ο θεός εκτελεί χωρίς λόγια.
Άλλοτε πάλι γίνεται απ’ ευθείας διάλογος με τον Ασκληπιό: «Η Ιθμονίκη από την Πελλήνη πήγε στο ιερό για να γεννήσει παιδί. Της φάνηκε ότι ζητούσε από το θεό να μείνει έγκυος με κό­ρη και πώς ο Ασκληπιός είπε ότι ήταν έγκυος κι ότι αν ζητούσε κάτι άλλο θα της το έκανε κι αυ­τό. Εκείνη όμως απάντησε ότι δεν χρειαζόταν τίποτε άλλο. Όταν έμεινε έγκυος κυοφορούσε τρία χρόνια, ώσπου πήγε στο θεό ικέτις για να γεννήσει. Όταν κοιμήθηκε είδε ένα όραμα. Της φάνηκε ότι ο θεός τη ρώτησε αν δεν είχε λάβει όσα είχε ζητήσει κι αν δεν ήταν έγκυος για το­κετό δεν είχε πει τίποτα κι ας την είχε ρωτήσει αν χρειαζόταν τίποτε άλλο για να της το δώσει κι εκείνο. Αφού όμως τώρα είχε έλθει ως ικέτις σ’ αυτόν για τον τοκετό, θα της έκανε κι αυτή τη χάρη. Αμέσως μετά αυτή βγήκε από το Άβα­το και μόλις βρέθηκε έξω από ιερό γέννησε μια κόρη», (μ. 87, 2).
Ο Ασκληπιός εκτελεί αυστη­ρά, κατά γράμμα, την ονειρική επιθυμία στον ενεστώτα χρόνο της, στο παρόν. Απέχει από οποιαδήποτε προβολή στο μέλλον. Δεν ερμη­νεύει το αίτημα. Τα περισσότερα όνειρα είναι δίχως σύμβολα. Κάποιες φορές όμως, αντί του Ασκληπιού ή μαζί του, εμφανίζεται ένα ιερό του σύμβολο, το φίδι, ή ένα ωραίο παλικάρι και, σιωπηλά, επεμβαίνουν θεραπευτικά στη θέση του. Δεν είναι τυχαία αυτά τα όνειρα. Είναι όνει­ρα στείρων γυναικών (μ. 87, 31’ 39’ 42) και ενός άνδρα που έχει πρόβλημα στα γεννητικά του όργανα (μ. 87, 14) – βρισκόμαστε δηλαδή στο χώρο της σεξουαλικότητας: «Η Νικασιβούλη από τη Μεσσήνη για να αποκτήσει παιδιά. Εγκοιμώμενη είδε ένα όνειρο. Της φάνηκε ότι ο θεός πλησίασε με ένα φίδι που σερνόταν πίσω του και αυτή συνουσιάστηκε με εκείνο το φίδι. Μέσα σε ένα χρόνο απέκτησε δυο αγόρια» (μ. 87, 42). «Ένας άνδρας, με πέτρα στο γεννητικό του όργανο, είδε ένα όνειρο. Του φάνηκε ότι συνουσιαζόταν με ένα όμορφο παιδί, και έπαθε ονείρωξη, με αποτέλεσμα να βγάλει την πέτρα. Την πήρε και έφυγε, κρατώντας την στα χέρια του» (μ. 87, 14).
Ο Πάνδαρος, ξυπνώντας, κρατάει τον κε­φαλόδεσμο του ονείρου του με τα στίγματα που είχε στο πρόσωπο του πηγαίνοντας στο ιε­ρό (μ. 87,6). Ο Εύιππος βγαίνει από τον περίβο­λο με την αιχμή της λόγχης που έμενε έξι χρό­νια καρφωμένη στο σαγόνι του (μ. 87,12). Άλλος κρατάει στα χέρια του τις βδέλλες που έβγαλε ο θεός από το στέρνο του στο όνειρό του, ενώ κοιμόταν (μ. 87,13). Άλλος πάλι φεύγει υγιής, ενώ πίσω του το δάπεδο του Αβάτου εί­ναι γεμάτο αίματα από το απόστημα που του αφαίρεσε ο θεός (μ. 87, 27). Ο Γοργίας αποχωρεί με την αιχμή του βέλους που του είχε σφη­νωθεί στον πνεύμονα (μ. 87, 30). Και το πρωί, της Ερασίππης το φόρεμα ήταν γεμάτο εμετό με τα σκουλίκια που βάραιναν ως τότε το στο­μάχι της (μ. 87,41).
Το πρωί, αποχωρούν θερα­πευμένοι, με χειροπιαστές αποδείξεις, κραδαί­νοντας το σύμπτωμα στο χέρι τους. Τα επιδαύρια όνειρα υπερβαίνουν το όριο της νύκτας, «ξεχειλίζουν» στην ημέρα, της αφήνουν ένα νυ­κτερινό κατάλοιπο, κατά μια παράδοξη (εδώ έγκειται το θαύμα) αναλογία με τη δημιουργία τους, εφόσον, όπως κάθε όνειρο, προκαθορίζο­νται από τα κατάλοιπα της ημέρας. Τα όνειρα των επιγραφών «βγαίνουν», θα πει τον 2ο μ.Χ. αιώνα ο Αρτεμίδωρος. Αυτό πιστεύει ανέκαθεν και η λαϊκή σοφία, ενώ η ψυχαναλυτική θεώρη­ση θα επεξεργαστεί την έξοδο του ονείρου ως εκπλήρωση μιας ασυνείδητης επιθυμίας.
Το επιδαύριο ιερό γίνεται τόπος συνάντη­σης, κυριολεκτικά τόπος σύμπτωσης. Οι ικέτες έφθαναν εγκυμονώντας κάποιο σύμπτωμα στο σώμα τους. Και χάρη σε ένα άλλο σύμπτωμα, το όνειρο, απέβαλλαν, έβγαζαν την παρείσακτη πάθηση από μέσα τους. Είναι φυσικά η οντολο­γική σύλληψη της ασθένειας: η ασθένεια ως άλ­λος, ως παράσιτο ον, απόβλητο, που πρέπει να βγει, από το οποίο πρέπει να απαλλαγεί ο πά­σχων.
Η εγκοίμηση λειτουργεί στο μήκος της «καθαρτικής» ιατρικής. Το ίδιο το όνειρο γίνεται καθάρσιο. Ένα ολόκληρο παιχνίδι εντός/εκτός προσδιορίζει έτσι επί αιώνες την ιατρική, αλλά και την ερμηνεία των ονείρων. Το όνειρο στους Ιπποκρατικούς χάνει το μυ­στηριακό χαρακτήρα της συνάντησης με τη θε­ότητα. Δεν είναι πια φορέας ίασης. Στο τέταρ­το βιβλίο του Περί Διαίτης, αναδεικνύεται επί­λεκτο μέσο διάγνωσης, μια χρήση που βασίζεται σε μια πραγματική θεωρία των σχέσεων σώμα­τος και ψυχής. Η προσέγγιση της ονειρικής πα­ραγωγής είναι ορθολογική. Δεν υπεισέρχονται στοιχεία ξένα προς το όνειρο, όπως, λόγου χά­ρη, η θεϊκή παρέμβαση, πρωταρχικό κίνητρο των επιδαύριων ονείρων. Εδώ το όνειρο νοείται ως σύμπτωμα, του οποίου η παρατήρηση οδη­γεί στη διάγνωση και, περαιτέρω, στη θεραπευτική αγωγή.
Κλινικό στοιχείο διάγνωσης λοι­πόν, αλλά σε τελείως ανύποπτο χρόνο: το όνει­ρο έχει την ικανότητα να επισημαίνει μια διατα­ραχή πρώιμα, προτού καν αρχίσουν να φαίνο­νται τα ψυχικά ή σωματικά συμπτώματα, ή όταν αυτά είναι τόσο ανεπαίσθητα, που δεν υποπί­πτουν στην εν εγρηγόρσει συνείδηση. «Αν τα ουράνια σώματα πλανώνται άλλοτε προς τη μια κατεύθυνση κι άλλοτε προς την άλλη, χωρίς να τα αναγκάζει κάτι, σημαίνει κάποια διαταραχή της ψυχής από έγνοιες. Χρήσιμο είναι τότε να αναπαυτεί κανείς και να στραφεί η ψυχή προς τα θεάματα, και μάλιστα σε αυτά που προκα­λούν γέλιο διαφορετικά, σε ό,τι παρακολουθεί κανείς με τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση, επί δυο ή τρεις ημέρες, και θα αποκατασταθεί. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να πέσει άρρωστος» (Περί Δι­αίτης, IV, 89).
Το ενδιαφέρον με τους Ιπποκρατικούς είναι ότι αναπτύσσουν μια ενδε­λεχή συμβολική αντιστοιχία μικρόκοσμου και μακρόκοσμου, του οργανισμού με τα ουράνια σώματα, τα στοιχεία της φύσης, τις γεωλογικές ιδιομορφίες. Η ιπποκρατική συμβολική ακολου­θεί την ονειροκριτική μέθοδο της αναλογίας, όπως αργότερα και ο Αρτεμίδωρος. Είτε όμως πρόκειται για τα επιδαύρια είτε για τα ιπποκρα­τικά όνειρα, είναι όνειρα μονοσήμαντα. Δεν έχουν την πολυσημία της αρτεμιδώρειας ερμη­νείας, όπου το καθετί σημαίνει αναλόγως με την κοινωνική θέση ή άλλα προσωπικά δεδομένα του κάθε ονειρευόμενου.
Τους λείπει η ρητορι­κή, τα τεχνάσματα της γλώσσας: «Κάποιος που ήταν άρρωστος στο στομάχι και ζητούσε (με όνειρο) συνταγή από τον Ασκληπιό, είδε ότι μπήκε στο ιερό του θεού και ότι ο θεός, αφού άπλωσε το δεξί του χέρι, του πρόσφερε τα δά­χτυλα του να τα φάει. Τρώγοντας πέντε χουρ­μάδες θεραπεύτηκε γιατί και οι καλής ποιότη­τας χουρμάδες λέγονται δάχτυλα» (Αρτεμι­δώρου Ονειροκριτικά, Ε, 89).
Τον 2ο μ.Χ. αιώνα, ο Ασκληπιός του Αρτεμίδωρου και του Αίλιου Αριστείδη δρα ονειρικά, όπως οι κοσμικοί γιατροί. Δεν γιατρεύει αυτοστιγμεί. Συμβουλεύει, δίνει συνταγές, προτρέπει σε μια τέχνη του ζην.
Και αλλάζει η δομή των θε­ραπευτικών ονείρων: το έκδηλο περιεχόμενό τους απομακρύνεται σιγά σιγά από το λανθά­νον, και ενδέχεται να απαιτούν ερμηνεία. Ονειροκρίτες, ιερείς ή νεωκόροι είναι στη διάθε­ση των ασθενών, τους βοηθούν να βρουν το νόημα των ονείρων τους και τα συστατικά των φαρμάκων που ορίζει ο θεός. Το ίδιο συμβαίνει και στην Επίδαυρο. Διατηρείται όμως ανέπαφο το τυπικό της εγκοίμησης. Όσο για τα όνειρα, αποτελούν ίσως αντικείμενο συζήτησης μεταξύ ασθενών, όπως συνήθιζε ο Αίλιος Αριστείδης να συζητάει για τα όνειρα με τους φίλους του στο ιερό του Ασκληπιού στην Πέργαμο. Κρατούν το δημόσιο χαρακτήρα τους. Ξετυλίγονται στη θέα όλου του κόσμου, λειτουργώντας πλέον και ως κοινωνικός δεσμός.
Ελισάβετ Κούκη
Ψυχαναλύτρια
Βιβλιογραφία

  • Αραβαντινός, Αρ., Ασκληπιός και Ασκληπιεία, εκδ. Λέων, Αθήνα 1975 (1907).
  • Αρτεμιδώρου, Ονειροκριτικά Βιβλία Α’-Ε’, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 2000.
  • Brelich, Α., “Le rôle des rêves dans la conception religieuse du monde en Grèce”, στο Le rêve et les sociétés humaines. Gallimard. Paris, σ.σ. 282 – 289.
  • Edelstein. E. &L., «Ο Ασκληπιός και η ιατρική του ναού». Εισαγωγή στο, Ο Ασκληπιός και οι απαρχές της ιατρικής, εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1996 (1945). Στο ίδιο και τα σαράντα τρία εττιδαύρια ιάματα (μ. 87,1-43).
  • Ευριπίδου, Εκάβη.
  • Hervey de Saint Denys, Les rêves et les moyens de les dinger, Editions d’ aujourd’ hui, Les introuvables, Var 1977 (1853).
  • Ησίοδου, Θεογονία.
  • Ιπποκρατική Συλλογή Περί ιερής νούσου. Περί τέχνης (εισ., μτφ., σχολ: Δ. Λαπουρλή), Βικελαία Βιβλιοθήκη, Ηράκλειον 1991.
  • Κούκη, Ε., «Τα όνειρα του Αίλιου Αριστείδη» στο, Τα εσόμενα, Δ. Κυρτάτας (επιμ), εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σ.σ 143-163.
  • Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγησις, (αποκατάσταση κειμένου, μτφ., σημειώσεις Ν. Παπαχατζή), Εκδοτική Αθη­νών, Αθήνα 1974-1981.
  • Πινδάρου, Πυθιόνικοι (μτφ. θ. Σταύ­ρου), Θεσσαλονίκη 1980.
  • Freud, S., Η ερμηνεία των ονείρων, Επίκουρος, Αθήνα 1993 (1900).
Πηγή

  • Περιοδικό, «Αρχαιολογία & Τέχνες»,τεύχος 78, Μάρτιος 2001

Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011

Στην Ελληνοκαμάρα και το Σελλάι


του Γιώργου Λεκάκη
Η Κάσος ( Ά μ φ ι ς , Αστράβη ή και Άχνη
στα αρχαία) στο νοτιώτερο άκρο του Ανατολικού Αιγαίου, ανάμεσα στην Κρήτη και την «αδελφή»
της Κάρπαθο, επιβεβαιώνει την ετυμολογία της από το αρχαίο ελληνικό εκάς, δηλ. αυτή που βρίσκεται μακριά…

Η Κάσος έχει αρχαιοτάτηιστορία. Κατοικήθηκε – τουλάχιστον – από την μινωική εποχή. Οι Μινωίτες εμύησαν τους εντοπίους στην ναυτική και είχαν λιμάνι-ναύσταθμο την νήσο, στην μεγάλη προς Ανατολάς εξάπλωσή τους.
Ο πρώτος οικιστής της, Κάσος, ήταν πατήρ του Κλέοχος (ή Κλεομάχου), ο οποίος με την σειρά του ήταν πατήρ της Αρέας (ή Αρείας), η οποία έτεκε εκ του Απόλλωνος τον Μίλητο, τον κτίσαντα την
περίφημη αρχαία Μίλητο!

Και έτσι προκύπτει η δωρική - και δη κρητική - σχέση των Κασίων. Ως εκ τούτου προκύπτει ότι θα έπρεπε στο νησί να ελατρεύετο ο Απόλλων, ως σύζυγος της εγγονής του Κάσου. Και όντως, ανάγλυφο εκ λευκού μαρμάρου που παριστάνει τον Απόλλωνα – και μάλιστα έφηβο – ευρέθη στον οικισμό Πόλι.

Εξ άλλου, επί ενός υποκύανου λίθου στην Κάσο ευρέθη αινιγματική επιγραφή, της οποίας σώθηκε απόσπασμα. που αναφέρεται στην διαίρεση της γης της Κάσου και κάμει λόγο για ιερό άλσος του Διός!

Η Κάσος παίρνει μέρος στα Τρωικά, μαζί με την γειτόνισσα Νίσυρο, υπό την ηγεσία της Κω, υπό τον
Ηρακλείδη Άντιφο και τον Φαίδιππο.

Τον 8ο π.Χ. το νησί τίθεται υπό την Κάρπαθο και είτα υπό την Ρόδο, την ιστορία των οποίων ακολουθεί…

Καθ’ όλην όμως την ιστορία του (αρχαία και σύγχρονη), ήταν νησί γνωστό για την ναυτοσύνη του, την
ναυτική κι εμπορική δυναμική του, που του απέφεραν δόξα και πλούτο. Οι αρχαίοι Κάσιοι εταξείδευσαν πολύ και έκαμαν αποικίες σε πολλά σημεία, όπως λ.χ. στην Συρία, (όπου εξ αυτών
ονομάσθηκε Κάσιον το εκεί όρος), την Αίγυπτο (Κάσιοι έκτισαν την Διώρυγα του Σουέζ, που για χάρη τους προτάθηκε κάποια στιγμή να ονομασθεί Διώρυγα της Κάσου, κλπ.), τον Πόντο, το Λιβόρνο, την Μασσαλία, την Κύπρο, την Αδριατική, την Τεργέστη…

Το νησί έχει μια τόσο ένδοξη ναυτική παράδοση, που ανατριχιάζει κανείς στην εξιστόρησή της!

Ναυτοσύνη που της προσέφερε πολλά επικέρδια…
Επιστροφή όμως στο σήμερα της Κάσου. Το νησί έχει δυο αξιομνημόνευτα
σπήλαια: Την Ελληνοκαμάρα (με σπουδαίο αρχαιολογικό ενδιαφέρον) και το
Σελλάι.

Το πρώτο, η Ελληνοκαμάρα, τα ευρήματα σ’ αυτήν,
και τα πελασγικά της τείχη, είναι μάρτυρες της παναρχαίας ιστορίας του δωδεκα-
νησιού αυτού…

Και είναι το αξιολογοτερο
-ιστορικά και αρχαιολογικά-
μνημείο που πρέπει να ιδεί
κανείς σήμερα πάνω στην
Κάσο. Πρόκειται για ένα
αρχαίο λατρευτικό σπήλαιο,
που αργότερα εξελίχθηκε σε
καταφύγιο.

Φθάνει κανείς σε αυτό με
δυο τρόπους:
· Από τα ΒΔ. της Αγ. Μαρί-
νας, παραλιακά, μετά το
αεροδρόμιο και το ξωκκλήσι
του Αγ. Κωνσταντίνου, φθά-
νετε στην θέση Δικέφαλος,
όπου υπάρχουν οι ανεμό-
μυλοι. Είναι το σημείο όπου
απεβιβάσθη ο αιγυπτιακός
στόλος κι ακολούθησε η
μεγάλη μάχη κι η μεγάλη
σφαγή των Κασίων… Απ’
εδώ, ένας σχετικά βατός
χωματόδρομος (6 χλμ.) οδη-
γεί στο σπήλαιο. Ή
· Από την συνοικία Καθί-
στρες της Αγ. Μαρίνας, παίρ-
νετε την 3η έξοδο για Χρυ-
σούλα, και φθάνετε στον ΙΝ
Αγ. Φανουρίου. Λίγο παρα-
κάτω – νοερώς ευθεία – στα-
ματά η άσφαλτος και αρχίζει
στενός χωματόδρομος, εν
μέσω ξερολιθιών. Σε λίγο θα
αντικρύσετε το καλοφτιαγ-
μένο μονοπάτι, που ανεβά-
ζει στο σπήλαιο. Και οι δυο
τρόποι καταλήγουν στο ίδιο

Σε ένα μικρό πλατωματάκι.

Αφού πεζοπορήσετε μόνο 10 -15΄ σε πλακόστρωτο μονοπάτι, θα φθάσετε στο περίφημο σπήλαιο Ελληνοκαμάρα.

Η πρόσοψή του είναι κτιστή,
από ισοδομικό αρχαίο τείχος (πέτρες μήκους 4 μ. και
πάχους περισσότερο από 1μ.!) - που θυμίζει Μυκήνες -
και καταλήγει σε δυο μικρά ανοίγματα, για να εισέλθει κανείς. Η είσοδος έχει πλάτος 30 μ. και 10 μ. ύψος. Η είσοδός του όμως έχει κλεισθεί με αλυσίδα – προφανείς οι λόγοι. Αυτό το σπήλαιο
εχρησίμευε στους εντοπίους ως καταφύγιο, κάθε που
επέδραμαν οι πειρατές. Το εσωτερικό του σπηλαίου χωρίζεται στα δυο, με τοίχο,
με ανοίγματα σαν φεγγίτες.

Εντός αυτού ευρέθησαν
επιγραφές με γραμμική Α
και Β, νομίσματα (εκτίθενται
στο Μουσείο των Χανίων),
κεραμική, διαφόρων εποχών, από την μυκηναϊκή
εποχή έως και πιο πρόσφατα. Στα δε μυκηναϊκά χρόνια, έως και την ελληνιστική εποχή, φαίνεται να είχε και χρήση τόπου λατρείας.

Ακόμη ερευνάται εάν ήταν τάφος, ναός ή κατοικία άρχοντος. Ενώπιόν του, απλώνεται μια μικρή κοιλάδα, που οι εντόπιοι λένε Παραδείσι.

Εδώ τα ελαιόδενδρα κατεβαίνουν στην θάλασσα να ξεδιψάσουν. Έναντί τους η
νησίδα Αρμάθια – με μια από τις ωραιότερες παραλίες των Δωδεκανήσων! Νησίδιο
που λειτουργεί ως εξαφριστήρ των κυμάτων του Καρπαθίου πελάγους…

Στα ΝΔ της Αγ. Μαρίνας και της Ελληνοκαμάρας,
άλλο – μη ευδιάκριτο δυστυχώς - μονοπάτι οδηγεί στο
έτερο σπήλαιο του νησιού,
το επονομαζόμενο Σελλάι
(ή εξαπλουστευμένα Σελάι)
ή Στηλοκάμαρα ή Στυλοκα-
μάρα. Αυτό έχει βάθος 30μ. και πλάτος 8 μ. με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και
σταλαγμίτες. Από εδώ η θέα
στο γύρο πέλαγος και τα
μικρονήσια είναι πανέμορ-
φη.Φθάνει κανείς σε αυτό
από τον δρόμο Αγ. Μαρίνας
ή Φρυ-Χέλατρου. Μετά την
έξοδο για το εκκλησάκι του

Προφήτ’ Ηλία (1 χλμ. δεξιά,
βατός χωματόδρομος), που
έχει θέα σε όλα τα χωριά
του νησιού – σωστή βίγλα!),
συναντάτε την πινακίδα
που επισημαίνει το μονοπάτι για το Σελλάι. Το μονοπάτι αρχίζει στα δεξιά του
δρόμου, αλλά είναι πολύ δυσδιάκριτο.

Έπειτα από πεζοπορία 2 χλμ. φθάνει κανείς στο σπήλαιο, το οποίο όμως
διαπιστώνει πως είναι μη επισκέψιμο… Αλλά το όνομά
του και μόνο παραπέμπει
στους Σελλούς, υποφήτες
του Διός στην Δωδώνη, και
επιβεβαιώνει την αινιγματική πινακίδα.

http://www.lekakis.com/

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΟΥ "ΟΧΙ" ΠΑΡΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΣΑΝ ΤΑΞΙΝ ΠΑΣΑ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ


Μετά την προέλαση του Ελληνικού Στρατού που είχε φτάσει έξω από την πόλη ο Χασάν Ταξίν Πασάς που υπερασπιζόταν τη Θεσσαλονίκη δεν είχε άλλη δυνατότητα, παρά να ζητήσει μια έντιμη συμφωνία για την παράδοση της πόλης λέγοντας “από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες θα την παραδώσουμε”. Στις 25 Οκτωβρίου οι απεσταλμένοι του ζήτησαν από τον Κωνσταντίνο να επιτραπεί στον Ταξίν να αποσυρθεί με το στρατό και τον οπλισμό του στο Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου. Ο Κωνσταντίνος, φυσικά, απέρριψε τον όρο του και του πρότεινε την παράδοση του στρατού του και τη μεταφορά του στη Μικρά Ασία με δαπάνες της ελληνικής κυβέρνησης.


Ο Οθωμανός αξιωματούχος δέχθηκε, τελικά, τους όρους του Κωνσταντίνου και στις 11 το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, οι πληρεξούσιοι αξιωματικοί Ιωάννης Μεταξάς και Βίκτωρ Δούσμανης μεταβαίνουν στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης και υπογράφουν τα σχετικά πρωτόκολλα παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό. 

Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2011

Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΚΡΕΚΑ,ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ 1947


ΕΝΑ ΦΡΙΚΩΔΕΣ ΚΑΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ











Οταν στη χώρα μας ξέσπασε η ξενοκίνητη κομμουνιστική ανταρσία, ως βασικοί στόχοι εξολόθρευσης των άθεων φονιάδων, επιλέχθηκαν οι ιερείς.

Αρκετοί από αυτούς, αντιλαμβανόμενοι τον θανάσιμο κίνδυνο έφυγαν απο τα χωριά τους και κατέβηκαν στις πόλεις, όπου υπήρχε περισσότερη ασφάλεια. Πολλοί όμως, μή πιστεύοντας οτι κάποιος "έλληνας" θα μπορούσε να τους βλάψει, και αφού κανέναν δεν πείραζαν παρά μόνον επιτελούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, έμειναν.

Από αυτούς, εκατοντάδες δολοφονήθηκαν με φρικτό τρόπο, όπως επι Νέρωνα και Διοκλητιανού. Μάλιστα αρκετοί σταυρώθηκαν.

Ομως κανενός το μαρτύριο δεν μοιάζει τόσο με το Θείο Δράμα, όσο του ιερέα Γιώργου Σκρέκα.

Την 27η Μαρτίου 1947, ο ιερέας Γιώργος Σκρέκας, εφημέριος του χωριού Μεγάρχης Τρικάλων, πληροφορήθηκε οτι οι εαμοκομμουνιστές Μεγάρχης έκαμαν συμβούλιο στο οποίο αποφασίστηκε να τον απογυμνώσουν από κάθε περιουσιακό στοιχείο. Όντως, τη νύχτα της 27ης προς 28η Μαρτίου μετέβηκαν οι λησταντάρτες στο σπίτι του και του αφαίρεσαν τα πάντα.

Μή αρκούμενοι όμως σε αυτά, αφού άδειασαν τους στάβλους απο τα ζώα και ανάγκασαν τον πατέρα και τον θείο του ιερέα να πάνε τα ζώα στο χωριό Πρόδρομος μαζί με δύο λησταντάρτες, έκλεισαν τον ιερέα μέσα στον στάβλο και άρχισαν να τον δέρνουν άγρια, ζητώντας του κι άλλα χρήματα.

Η γυναίκα του, ακούγοντας τις φωνές και τις κραυγές του άνδρα της, έτρεξε στον Αθανάσιο Ίτσιο, κομμουνιστή απο τα σπουδαιότερα στελέχη του ΚΚΕ, καθώς και σε άλλα μέλη της "αυτοάμυνας" Μεγάρχης. Με δάκρυα τους εκλιπαρούσε να ελευθερώσουν τον σύζυγο της και να πάψουν να τον χτυπούν. Δυστυχώς, ο εν λόγω ιούδας και οι άλλοι δεν θέλησαν να ακούσουν τα παρακάλια της και δεν έκαναν τίποτα για τον συλληφθέντα.

Την ίδια νύχτα παρέλαβαν τον ιερέα Γιώργο Σκρέκα αιμόφυρτο, ημίγυμνο και ξυπόλητο και τον οδήγησαν στο χωριό Γοργογύριο. Ο μελλοθάνατος ζήτησε να δει τον εκεί ιερέα. Με δάκρυα στα μάτια είπε στον ιερέα που ήρθε να τον παρηγορήσει: "Ο Θεός γνωρίζει τί θ'απογίνω. Αν με το μαρτύριο με καλεί δίπλα Του, ας είναι ευλογημένο το όνομα Του, ας γίνει το θέλημα Του".

Κατόπιν τον παρέλαβαν έφιπποι λησταντάρτες και τον έσυραν πεζό μέχρι το χωριό Τύρνα. Δεν σταμάτησαν εκεί, αλλά τον μετέφεραν σε άθλια κατάσταση πρώτα στο Ξυλοπάροικο και μετά στο Νεραϊδοχώρι. Εκεί τον βασάνιζαν από τις 29-3, Σάββατο του Λαζάρου, μέχρι την Μ.Παρασκευή.

Γυναίκες συμμορίτισες του έλεγαν "γιατί δεν προσεύχεσαι στο Χριστό να έρθει να σε σώσει;", οι δε δήμιοι πιό ωμά "Εσύ που πιστεύεις στο Χριστό, θα σε σταυρώσουμε σαν Εκείνον την ίδια μέρα".

Αυτό που έγινε πριν 2 χιλιετηρίδες στον Γολγοθά, επαναλήφθηκε στην Πίνδο.

Μεγάλη Παρασκευή, και οι συμμορίτες έσυραν τον βασανισμένο ιερέα στον Σταυρικό θάνατο. Τον σταύρωσαν επάνω σε ένα έλατο που είχε το σχήμα σταυρού.

Του τρύπησαν τη δεξιά πλευρά με ξιφολόγχη και άνοιξαν πληγές στο μέτωπο του με περόνια.

Οταν ξεψύχησε, έρριξαν το γυμνό σώμα του σε μια χαράδρα και το σκέπασαν με πέτρες και κλαδιά, για να κρύψουν το έγκλημά τους.

Οταν απελευθερώθηκε το Νεραϊδοχώρι από τον Ελληνικό στρατό, ο αξιωματικός Νικόλαος Χόνδρος αναζήτησε και βρήκε το λείψανο του Μάρτυρα.

Το μετέφερε στα Τρίκαλα, όπου έγινε πάνδημη κηδεία.

Το φέρετρο του συνόδευαν 60 ιερείς, ψάλλοντας "Εγώ γαρ τα στίγματα του Κυρίου εν τω σώματι μου βαστάζω".

Ο ιερέας Γεώργιος Σκρέκας, στα πλαίσια της "συμφιλίωσης" δεν ανακηρύχθηκε Αγιος από την Εκκλησία, μέχρι σήμερα. Μακάρι από εκεί ψηλά που βρίσκεται να μας βοηθάει και να μας προστατεύει από τον Σατανά και τους οπαδούς του.

Τα παραπάνω συγκλονιστικά γεγονότα επιβεβαιώνει και ο Μακαριστός Μητροπολίτης Φλώρινας Αυγουστίνος Καντιώτης:

"῞Οταν ἤμουν ἱεροκή­ρυκας —σᾶς ὁμιλῶ μὲ παραδείγματα ποὺ ἀν­τλῶ ἀπὸ μία ἱστορία πενήντα ἐτῶν, μισοῦ αἰῶ­νος—, ἔφθασα σ᾿ ἕνα χωριὸ τῶν Γρεβε­νῶν. Βρίσκω τὸν ἱερέα θλιμμένο, πονεμένο, κλαμέ­νο. —Τί ἔχεις; —Τὸ χωριό μου δὲν πιστεύει πιὰ στὸ Χριστό. —Μὴν ἀπογοητεύεσαι, λέω, ἔχε θάρρος· κάτω ἀπὸ τὴ στάχτη ὑπάρχει ἡ σπίθα κρυμμένη. —Θέλεις νὰ δῇς; μοῦ λέει· ἔλα. Μὲ πάει στὸ νεκροταφεῖο. Ἐκεῖ τὰ παιδιὰ τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ Λένιν, ποὺ κυριαρχοῦσαν τό­­τε, εἶχαν ξερριζώσει ὅλους τοὺς σταυροὺς ἀπὸ τοὺς τάφους καὶ στὴ θέσι τους εἶχαν βά­λει σφυροδρέπανα καὶ γροθιές! Μισοῦσαν τὸ σταυρό. Καὶ μόνο σὲ μιὰ περίπτωσι τὸν «θυμή­θηκαν».

Ἐνῷ ἡ σταύρω­σις ὡς τρόπος θανα­τικῆς καταδίκης ἔχει πρὸ πολλοῦ καταργηθῆ, ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας τὴν ξαναχρησιμοποίησαν· σταύρωσαν ἄνθρωπο! ῏Η­ταν ἕνας ἱερεὺς τοῦ ῾Υψίστου εὐλαβής, πιστὸς καὶ πο­λύ­τεκνος, ὁ π. Γεώργιος Σκρέκας ἐφημέριος τοῦ χωριοῦ Μεγάρχη – Τρικάλων. Ἄθεοι καὶ ἄπιστοι τὸν ἅρπαξαν ἀπὸ τὴν ἁγία τράπεζα ποὺ ἱ­ερουργοῦσε, τὸν ὡδήγησαν σὰν ἄκακο ἀρνίο ἔξω ἀπὸ τὸ χωριό, κ᾿ ἐκεῖ τὸν σταύρωσαν πά­νω σ᾿ ἕνα δέντρο· καὶ ἦταν Μεγάλη Παρασκευή, τοῦ ἔτους 1947"!

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011

Το αιματηρό επεισόδιο που προκάλεσε ο Μουσολίνι στη Καπέστιτσα για να κηρύξει τον πόλεμο


Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.
Η 27η Οκτωβρίου 1940 ήταν μια ήρεμη Κυριακή. Οι εφημερίδες δεν πρόσφεραν ειδησεογραφία. Ο πόλεμος στην Ευρώπη δεν παρουσίαζε κάτι αξιοσημείωτο. Σε ελάχιστους μία είδηση που μετέδωσε το ιταλικό πρακτορείο Στέφανι προκαλούσε ρίγος: «Ελληνική συμμορία επετέθη σήμερον την πρωίαν διά πυροβολισμών και χειροβομβίδων εναντίον αλβανικού φυλακίου, πλησίον της Κορυτσάς, νοτίως της διαβάσεως Καπέστιτσα… Εξ εκ των επιτεθέντων Ελλήνων συνελήφθησαν. Αι απώλειαι των Αλβανών είναι δύο στρατιώται νεκροί…». Ακολούθησαν διαψεύσεις του Αθηναϊκού Πρακτορείου και των Ελληνικών Στρατιωτικών Αρχών ότι επρόκειτο για φανταστική ιστορία.
Τώρα πλέον γνωρίζουμε –από τα επίσημα ιταλικά έγγραφα– ότι ο Μουσολίνι είχε δώσει εντολή να δημιουργηθεί επεισόδιο μία-δύο ημέρες πριν από την έναρξη της επίθεσης. Θα του δινόταν έτσι η δικαιολογία για να κηρύξει τον πόλεμο εναντίον της ουδέτερης Ελλάδος. Αλλά γιατί δεν πρόσεξε το επεισόδιο η κυβέρνηση Ι. Μεταξά; Διότι ο ίδιος είχε σχηματίσει την πεποίθηση πως η ιταλική επίθεση θα γινόταν την άνοιξη. Αυτό τουλάχιστον κατέθεσε σε τηλεγράφημά του προς το Φορέιν Οφφις ο Άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα σερ Τζόν Πάλερετ.
Ωστόσο όλα αυτά δεν είχαν καμία σημασία. Η Ελλάδα δεν αιφνιδιαζόταν και ο μηχανισμός άμυνας δεν χαλάρωνε ούτε στιγμή. Όποτε και να ξετιναζόταν το αστροπελέκι του πολέμου θα έβρισκε έτοιμο το αλεξικέραυνο. Οπωσδήποτε, όμως, εκείνη την άτονη 27η Οκτωβρίου δεν ανησύχησε σχεδόν κανείς από το «επεισόδιο».
Την ίδια ημέρα συνερχόταν το Συνέδριο Αναπήρων Πολέμων Ελλάδος στην αίθουσα Εμποροϋπαλλήλων, με τη συμμετοχή εκείνων που είχαν σακατευτεί την πολεμική δεκαετία 1912-1922. Διαπίστωναν δε ότι είχαν περάσει 18 ειρηνικά χρόνια και οι τάξεις τους είχαν αραιώσει λόγω φυσιολογικών θανάτων. Δεν φαντάζονταν ότι την επομένη θα άρχιζε μια νέα δεκαετία πλήρης γεγονότων που θα πύκνωναν εκ νέου και ασφυκτικά τις τάξεις τους.

Το "κινημα της Ομονοιας"

Η Πλατεία Ομονοίας και η κεντρική είσοδος του ομώνυμου υπόγειου σταθμού το 1930.
Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.
Συνέβη πριν από ογδόντα χρόνια (1931) επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, ενεργοποίησε το σύνολο των δυνάμεων ασφαλείας της χώρας –ακόμη και την αεροπορία–, αποδείχθηκε ότι οφειλόταν απλά σε λίγους «αγανακτισμένους» της εποχής, καταγράφηκε από τον Τύπο ως «Κίνημα της Ομόνοιας» και παραδόθηκε σύντομα στη λήθη. Ερευνώντας ωστόσο το ζήτημα μετά από τόσες δεκαετίες διαπιστώνουμε πως μόνον ένας πίστεψε πραγματικά πως έπρεπε να αντισταθεί και εκείνος κατέληξε στη φυλακή!
Στις ημέρες μας η λέξη «κίνημα» έχει αποκτήσει εντελώς διαφορετική έννοια από εκείνην που είχε στην προπολεμική Ελλάδα, η οποία είχε γνωρίσει δεκάδες επιτυχημένα και μη κινήματα. Επιτυχημένο θεωρείτο το κίνημα που κατέληγε στην ανάληψη της εξουσίας, συνήθως από αξιωματικούς του Στρατού που εμπλέκονταν στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Στα δεκάδες αυτά κινήματα εντάσσεται και το «Κίνημα της Ομόνοιας», το οποίο οι περισσότεροι θεώρησαν «κωμικό», άλλοι «τουλάχιστον ύποπτο», κάποιοι τρίτοι «μεμονωμένας κινήσεις εστερημένας ευρυτέρας σημασίας» και άλλοι ως καθαρή «προβοκάτσια» για να περάσουν σκληρά αστυνομικά μέτρα.
Ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος.
Οι πληροφορίες
Όλα ξεκίνησαν τον Μάιο 1931, όταν στο «Ειδικόν Τμήμα Ασφαλείας» έφθασαν πληροφορίες ότι θα ξεσπούσαν ταραχές. Οι δυσμενείς συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί από την οικονομική κρίση που μάστιζε την χώρα, τα αυστηρά μέτρα που λαμβάνονταν από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, οι απολύσεις και τα κύματα αστυφιλίας έδιναν τροφή στις φήμες για οργανωμένες αντιδράσεις από αγανακτισμένες ομάδες πολιτών.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες των αστυνομικών αρχών, τα επεισόδια θα ξεκινούσαν από την πλατεία Ομονοίας. Οι οργανωτές τους θα προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν τη μεγάλη κίνηση για να παρασύρουν τον κόσμο, ο οποίος ούτως ή άλλως ήταν έτοιμος να αντιδράσει. Ακόμη περισσότερο οι ιθύνοντες ανησύχησαν επειδή οι πληροφορίες ανέφεραν πως η ενέργεια θα συνοδευόταν και από αεροπλάνο, το οποίο θα υψωνόταν πάνω από την πόλη για να δώσει το σύνθημα της έναρξης των ταραχών.
Οπότε σε συνεχείς συσκέψεις στις οποίες συμμετείχαν οι υπουργοί Εσωτερικών και Στρατιωτικών και οι αρχηγοί των όπλων και της Αστυνομίας, αποφασίστηκε να τεθούν σε επιφυλακή ο Στρατός και ο Στόλος, ενώ ένα αεροπλάνο
έλαβε εντολή να πετά πάνω από την πόλη τις μεσημβρινές ώρες της 8ης Μαίου 1931 και να ενημερώνει τις Αρχές. Χωροφυλακή και στρατός ανέλαβαν τη φρούρηση των υπουργείων, του Ταχυδρομείου και των άλλων δημόσιων και δημοτικών καταστημάτων.
Λήψη έκτατων μέτρων στην πλατεία Ομονοίας για την αντιμετώπιση των διαδηλωτών.
Το… κίνημα και οι προκηρύξεις
Πράγματι, την ώρα που πετούσε το στρατιωτικό αεροπλάνο πάνω από την πλατεία Ομονοίας, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί και να ακούγονται κραυγές «Ζήτω η Επανάστασις», «Ζήτω το Εθνος» κ.ά. Ο κόσμος άρχισε να τρέχει προς διάφορες διευθύνσεις τρομαγμένος. Δύο άτομα πυροβολούσαν στον αέρα. Αμέσως έτρεξαν άνδρες της Ασφάλειας που καιροφυλακτούσαν και έπεσαν κυριολεκτικά πάνω στους δράστες. Ταυτόχρονα, έφθασαν δυνάμεις της Αστυνομίας και άνδρες της «Ειδικής Ασφάλειας». Ο ένας από τους δράστες πυροβόλησε ανεπιτυχώς εναντίον του άνδρα της Ασφάλειας που πήγε να τον συλλάβει.
Ωστόσο, εκτός από τα όργανα της τάξης παρενέβησαν και οι περαστικοί και τους ξυλοφόρτωσαν μέχρι… αναισθησίας. Τυχαία από το σημείο περνούσε και ένας απόστρατος ταγματάρχης, υπασπιστής άλλοτε του δικτάτορα Πάγκαλου. Το γεγονός έδωσε αφορμή να αποκτήσει «ταυτότητα» το κίνημα.
Επί τόπου κατασχέθηκαν περίστροφα, δυναμίτιδες έτοιμες για χρήση, αλλά και μηχανογραφημένες προκηρύξεις. Οι τελευταίες καλούσαν τον ελληνικό λαό να επαναστατήσει και υπογραφόταν από την «Πανελλήνια Επαναστατική
Επιτροπή». «Ελληνικέ λαέ, ήλθεν η ώρα της επαναστάσεως εναντίον εκείνων, οι οποίοι σε κυβερνούν σήμερον» ανέφερε η προκήρυξη, η οποία δικαιολογούσε την επανάσταση λόγω «των κλοπών, των νοθειών και των καταχρήσεων κατά παράβασιν του Συντάγματος και διά της αθλίας συνεργείας των δήθεν εκπροσώπων του λαού γερουσιαστών και βουλευτών».
Ο δράστης Σπύρος Κοντοβουνήσιος την στιγμή που οδηγείται στο Αστυνομικό Τμήμα.
Οι δράστες αφέθηκαν ελεύθεροι
Ποιοι ήταν όμως εκείνοι που εμφανίστηκαν ως πρωτεργάτες του κινήματος που πατάχθηκε εν τη γενέσει του; Ο επικεφαλής, ο οποίος έριξε και τις πρώτες πιστολιές, ήταν ο 45χρονος Κορίνθιος κτηματίας Αντώνιος Αντωνόπουλος και κύριος συνεργάτης του ο «φρεατωρύχος», πρώην χωροφύλακας και ουσιαστικά «μπιστικός» και συνομήλικος του πρώτου Σπύρος Κοντοβουνήσιος. Ο πρώτος μάλιστα ήταν γνωστός διότι είχε αποπειραθεί να δολοφονήσει τον Πάγκαλο όταν ήταν δικτάτορας. Εκείνη η απόπειρα είχε γίνει στο ξενοδοχείο «Ποσειδώνιον» των Σπετσών. Και από
πολέμιος του Πάγκαλου είχε γίνει από τους στενότερους και φανατικούς οπαδούς του, μέχρι που ένα χρόνο νωρίτερα -το 1930- στο σπίτι του είχε οργανωθεί ένα ακόμη αποτυχημένο κίνημα! Παρά το γεγονός ότι και άλλοι συμμετείχαν στα επεισόδια της Ομόνοιας, ποτέ δεν συνελήφθησαν.
Εννοείται ότι οι δράστες προφυλακίστηκαν για να αποφυλακιστούν στα τέλη Ιουλίου του ίδιου χρόνου (1931), αφού το δικαστήριο τους καταδίκασε σε 8μηνη φυλάκιση και χρηματικό πρόστιμο, το οποίο κατέβαλε ο Αντωνόπουλος.
Η πλατεία Ομονοίας κατειλημμένη από αστυνομικούς αμέσως μετά τον πανικό που προκάλεσαν οι πυροβολισμοί του Αντ. Αντωνόπουλου.
Επίλογος: Μαγκούρα εναντίον του υπουργού!
Από τότε ο πρωτεργάτης Αντωνόπουλος χάθηκε από το προσκήνιο, αλλά παρέμεινε στην επικαιρότητα ο Κοντοβουνήσιος, ο οποίος είχε πάρει φαίνεται σοβαρά το ρόλο του επαναστάτη. Περίπου δεκαπέντε ημέρες μετά την αποφυλάκισή του, στα μέσα Αυγούστου, πέρασε από την οδό Αιόλου, αγόρασε μία μαγκούρα και την έστησε έξω από το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Όταν λοιπόν εμφανίστηκε ο υπουργός Δικαιοσύνης Νικόλαος Αβραάμ, ο οποίος εκείνες τις ημέρες κατηγορείτο για διάφορα σκάνδαλα, επιτέθηκε και τον πλάκωσε στις μαγκουριές! Στο Αυτόφωρο Πλημμελειοδικείο που οδηγήθηκε, ο
Κοντοβουνήσιος κατέθεσε πως επιτέθηκε στον υπουργό διότι «έχω αγανακτήσει απ’ όσα διαβάζω στις εφημερίδες» και πως δεν μπορεί «να είναι υπουργός ένας τέτοιος άνθρωπος».
Αυτή τη φορά όμως το δικαστήριο δεν του χαρίστηκε. Του επιβλήθηκε η αυστηρότερη ποινή -6 μήνες- χωρίς εξαγορά και οδηγήθηκε πάλι στη φυλακή. «Εάν το ήξερα ότι είναι τόσο μικρή η ποινή θα έδερνα άλλους πέντε υπουργούς», είπε
φεύγοντας από το δικαστήριο ο Κοντοβουνήσιος, ενώ οι εφημερίδες κατέγραφαν ως «ανισόρροπον» τον προστάτη του Αντ. Αντωνόπουλο. Την ίδια ημέρα η κυβέρνηση Βενιζέλου προέβαινε σε κατάσχεση όσων εφημερίδων είχαν αναφερθεί στο «σκάνδαλο Αβραάμ». 

www.greekalert.gr

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Sir Edmund Lyons: “Μια πραγματικά ανεξάρτητη Ελλάδα είναι παραλογισμός …”


Το 1841 ο Βρετανός πρεσβευτής στην Ελλάδα sir Edmund Lyons δηλώνει: «Μια πραγματικά ανεξάρτητη Ελλάδα είναι παραλογισμός. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει είτε Ρωσική είτε Αγγλική. Και αφού δεν πρέπει να γίνει ρωσική είναι ανάγκη να γίνει Αγγλική». Η ενδόμυχη επιθυμία των δανειστών μας, για την χώρα μας, ήταν να κυριαρχείται από ένα ιδιότυπο ημι-αποικιακό καθεστώς. Το 1854 οι σύμμαχοί μας, προχωρούν σε μία άνευ προηγουμένου κατοχή της χώρας,ενώ μέχρι το τέλος του Α! πολέμου, διορίζουν υπουργούς και ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Το 1857 συγκροτούν μαζί με ρώσους εκπροσώπους μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου που είχε ως στόχο την εξεύρεση τρόπων για την πληρωμή των ελληνικών δόσεων του δανείου του 1832. Η επιτροπή αποφασίζει την εκχώρηση των εσόδων του ελληνικού κράτους από τα κυβερνητικά μονοπώλια, τους φόρους του καπνού, τα έσοδα φορολόγησης και τους τελωνειακούς δασμούς.
 Παράλληλα, καταθέτει προτάσεις και υποδείξεις για την εξυγίανση των δημοσιονομικών και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης.
Από το 1879 ως το 1890 η χώρα δανείζεται αλόγιστα ενώ αναγκάζεται να εκχωρεί σε δάνεια το 40 με 50% των εσόδων της.
Το 1893 ο Τρικούπης αναφωνεί στη βουλή το ιστορικό « Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Ο Δηλιγιάννης προσπάθησε ανεπιτυχώς να έρθει σε συμφωνία με τους ξένους ομολογιούχους των δανείων για συμβιβασμό. Το 1896 ξεσπάει εξέγερση στην Κρήτη εναντίον της Οθωμανικής διοίκησης.
Η Ελλάδα ανέτοιμη από κάθε άποψη υπέστη στρατιωτική πανωλεθρία από τον τουρκικό στρατό τον Μάιο του 1897.
Ως αποτέλεσμα της ήττας αναγκάστηκε να πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις 4 εκ. τουρκικών λιρών και να δεχθεί νέο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο για το διογκωμένο εξωτερικό της χρέος. Η εθνική κυριαρχία της χώρας είχε δεχθεί ακόμη ένα ισχυρό πλήγμα.
Ο Βενιζέλος δεν επιχείρησε μια πραγματικά δίκαιη αναδιανομή του πλούτου, από το 1923 ως το 1932 τα συνεχή δάνεια από το εξωτερικό αυξάνουν το ανυπέρβλητο πια δημόσιο χρέος ενώ το ισοζύγιο πληρωμών παρά τις όποιες προσπάθειες παραμένει αρνητικό.
Η κατάρρευση του αμερικανικού χρηματιστηρίου στη Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 1929, είχε σοβαρές συνέπειες σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Αυτές έγιναν έντονες στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 1931.
Από τις 30 Ιουνίου 1931, ο διορισμένος από την Κ.Τ.Ε. Άγγλος σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδας, Η. C. Finlayson, έγραψε στο Ε.Βενιζέλο προειδοποιώντας τον, «…εξακολουθεί να υφίσταται στην Ελλάδα σοβαρή έλλειψης οικονομικής ισορροπίας και ότι, αν δε ληφθούν διορθωτικά μέτρα, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια σοβαρή κατάστασης…»
Ο Βενιζέλος αποδέσμευσε παντελώς το νόμισμα από το χρυσό, η απότομη υποτίμηση θα αλλοίωνε το οικονομικό προφίλ της χώρας.
Έτσι ανακλήθηκε (με τον Ν.5322/28-9-1931) η σύνδεση με την αγγλική λίρα και την ισοτιμία του 1928 (1 λίρα=375 δραχμές) και το νόμισμα συνδέθηκε με το δολάριο (1 δολάριο=77,05 δραχμές) που ακόμα διατηρούσε τη σχέση του με το χρυσό. Ο πιεζόταν να προχωρήσει στην υποτίμηση του νομίσματος, διαφορετικά γρήγορα, θ’ αναγκαζόταν να διακόψει τις πληρωμές των χρεών προς το εξωτερικό, πράγμα που θα σήμαινε χρεοκοπία για την Ελλάδα. Tο μόνο που έμενε να κάνει, ήταν ν’ αυξήσει τους φόρους, για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό.
Στο εσωτερικό η πολιτική κατάσταση χειροτέρευε.Ο Βενιζέλος σε συνάντηση με τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων στις 25 και 28 Μαρτίου, πρότεινε τη συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης και την υποστήριξη των αιτημάτων της Ελλάδας στην Κ.Τ.Ε. στα μέσα του Απριλίου.
Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης συμφώνησαν, εκτός από τον Παναγή Τσαλδάρη του Λαϊκού Κόμματος που διέβλεπε τάση μεταφοράς της αποτυχίας της οικονομικής πολιτικής του Βενιζέλου στα υπόλοιπα κόμματα…(πάσα ομοιότης με την σημερινή κατάσταση είναι τελείως … συμπτωματική!!!).
Οι μικρές τράπεζες είχαν σοβαρά προβλήματα και η Τ.τ.Ε. προχώρησε σε χορηγήσεις ύψους 733 εκατομμυρίων δραχμών από τα οποία τα 500 πήγαν προς τις μικρότερες τράπεζες.
Η ρευστότητα των τεσσάρων μεγάλων εμπορικών τραπεζών είχε μειωθεί από 16,8% το Δεκέμβριο του 1931 και σε 9,7% τον Απρίλιο του 1932. Οι καταθέσεις του πρώτου τριμήνου του 1932 είχαν παρουσιάσει μείωση μέχρι 11%, η κυκλοφορία του νομίσματος είχε μείωση 2,5%, ενώ το κάλυμμα του στην Τ.τ.Ε. ήταν πλέον σταθερά κάτω από το όριο του 40% που είχε θέσει η Τ.τ.Ε. όταν είχε ιδρυθεί.
Όμως, η τελική απόφαση της Κ.Τ.Ε. δεν ήταν ευνοϊκή .(σήμερα αναμένουμε την σύνοδο κορυφής της Ε.Ε της Κυριακής 23/10/2011, και το αποτέλεσμά της ).
Μετά και από αυτή την απόφαση, οι εξελίξεις για την Ελλάδα ήταν ραγδαίες. Στις 21 Απριλίου 1932, παραιτήθηκε ο υπουργός Οικονομικών, Γεώργιος Μαρής, ύστερα από διαφωνία με το Βενιζέλο.
Ο Μαρής πίστευε ότι, αν εγκατέλειπαν το χρυσό κανόνα, θα έπρεπε να κηρύξουν εκλογές, γιατί διαφορετικά θα έπρεπε τα βαριά φορολογικά μέτρα να τα χρεωθεί μόνο το κόμμα τους. Αλλά ο Βενιζέλος διαφώνησε κι έτσι ο Μαρής παραιτήθηκε.
Στις 23 Απριλίου 1932, ο νέος Υπουργός, καθηγητής Κυριάκος Βαρβαρέσσος, κήρυξε την πτώχευση και την αναστολή των πληρωμών από το ελληνικό δημόσιο, ενώ ζήτησε από τη ΔΟΕ δάνειο 200.000.000 δραχμών, αίτημα που δε βρήκε ανταπόκριση.
«Στους εσωτερικούς παράγοντες που επηρέασαν αρνητικά την ελληνική οικονομία και την οδήγησαν στην πτώχευση συγκαταλέγονται, ο υπερβολικός δανεισμός και ο ρόλος των τραπεζών στην εσωτερική αγορά. …»
Ο κ. Θάνος Κονδύλης είναι συγγραφέας του βιβλίου Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ 1928-1932, από το οποίο προέρχονται τα παραπάνω αποσπάσματα.
Στην περίπτωση της επίσημης πτώχευσης του ελληνικού κράτους το 1932 υπήρξε πράγματι προσωρινή παύση πληρωμών, αλλά η χώρα δεν γλύτωσε ούτε από τα χρέη της, ούτε από τους δανειστές της. Ακόμη και σήμερα συνεχίζει το ελληνικό κράτος να πληρώνει το διακυβερνητικό δάνειο με τις ΗΠΑ που συνάφθηκε το 1929! Κι ας έχει μεσολαβήσει επίσημο χρεοστάσιο της χώρας.
Όπως φαίνεται, αυτή η κατάρα του υπερβολικού δανεισμού της χώρας, ως πολιτική πρακτική των εκάστοτε κυβερνώντων εδώ και αρκετά χρόνια, ως συνήθεια, επιβεβαιώνει το λαϊκό ρητό « πρώτα βγαίνει η ψυχή και ύστερα το χούγι».
Όσο περισσότερο κρατήσει η επιθανάτια αγωνία, τόσο περισσότερο κερδίζουν από τα αυξημένα spread-επιτόκια, από τις επισφάλειες των ελληνικών ομολόγων, από τα κάθε είδους παράγωγα χρέους, από τα πιθανά swap και τις συμφωνίες πάνω και κάτω από το τραπέζι προκειμένου η χώρα να συνεχίσει να δανείζεται για να συνεχίσει απρόσκοπτα την εξυπηρέτηση των χρεών της.
Το ιδεώδες για τις αγορές θα ήταν να συνεχιστεί στο διηνεκές αυτή η κατάσταση. Αυτό θέλουν να εγγυηθεί η κηδεμονία της χώρας από το ΕΕ και το ΔΝΤ. Επιζητούν δηλαδή μια ελεγχόμενη πτώχευση σαν αυτή που επέβαλε το ΔΝΤ στην Ουρουγουάη το 2003, η οποία την μετέτρεψε σε μια από τις φτωχότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να την γλυτώσει από το χρέος της.
Με την σύνοδο κορυφής της 25ης Μαρτίου 2010, οι ηγέτες της ευρωζώνης σύστησαν επίσημα την Ελλάδα στο ΔΝΤ.
«Ελπίζουμε ότι αυτό θα καθησυχάσει όλους τους κατόχους των Ελληνικών ομολόγων ότι η ευρωζώνη δεν θα αφήσει την Ελλάδα να αποτύχει», όπως είπε ο Χέρμαν Βαν Ρομπέι μετά τη Σύνοδο Κορυφής.
Δυστυχώς η χώρα βαδίζει, όπως έχει προκαθοριστεί από τις αγορές, τους κερδοσκόπους, και επίσημους τοκογλύφους, από το κακό στο χειρότερο. Κάθε επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης αποφέρει κέρδη,δις ευρώ, σε διεθνείς θεσμικούς και μη επενδυτές. Γιατί έχουν επενδύσει στον αργό θάνατό της χώρας και στην σύγχρονη προστασία τους από το τοξικό Ελληνικό χρέος.
«Η πρώτη διαταγή των νόμων των είναι, να νομίζουν τους λόγους του τυράννου ως νόμους απαράβατους», έγραφε για τα καθεστώτα της τυραννίας ο Ανώνυμος Έλληνας».
Ωστόσο, δεν υπάρχουν «νόμοι απαράβατοι». Ιδίως όταν η αναζήτηση μιας εναλλακτικής προοπτικής αποτελεί ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη χώρα και το λαό της.
Το μόνο που μπορεί να κάνουν οι αγορές απέναντι σε μια αποφασισμένη χώρα και σε έναν αποφασισμένο λαό, είναι να μηδενίσουν την πιστοληπτική του ικανότητα.
Όμως αυτό δεν αποτελεί ουσιαστικό πρόβλημα. Κι αυτό γιατί η συμμετοχή των κρατικών ελλειμμάτων στο δημόσιο δανεισμό κινείται λίγο πάνω από το 3%. Αυτό σημαίνει ότι, αν απαλλαγεί η χώρα από την εξυπηρέτηση των δανείων, οι πραγματικές δανειακές ανάγκες, ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, είναι ασήμαντες.
Όμως εν αναμονή της απόφασης της συνόδου Κορυφής της 23/10/2011, πρέπει οι πολιτικοί μας να γνωρίζουν ότι ένα κράτος δεν είναι μια επιχείρηση για να την κλείσεις όποτε θέλεις.
Ας διαβάσουν και λίγο την Ιστορία αυτού του Έθνους, έχει αρκετά να τους διδάξει.
vatopaidi

http://greeknation.blogspot.com/

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011

29/9/1943 Η σφαγή των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς που υπέδειξαν οι Τσάμηδες στους κατακτητές



Τον Ιούλιο του 1941 η Ιταλική Κυβέρνηση διόριζε με Διάταγμα τον αρχηγό της εγκληματικής μαφίας από την Παραμυθιά Τζεμίλ Ντίνο, σαν  Ύπατο Αρμοστή Θεσπρωτίας, ο οποίος μάλιστα δεν εμφανίστηκε για να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Για να τρομοκρατήσουν ακόμη περισσότερο το Ελληνικό στοιχείο και να επιδείξουν στην Ελληνική Κυβέρνηση τη θέλησή τους οι Τσάμηδες, ότι επιθυμούν την απόσπαση του Νομού Θεσπρωτίας από τον ελληνικό κορμό, δολοφονούν μπρος στο Νομαρχιακό κατάστημα τον αναπληρωτή Νομάρχη Γεώργιο Βασιλάκο. Η δολοφονία αυτή υπήρξε το σύνθημα των ομαδικών εκτελέσεων σε ολόκληρο το Νομό, με κορύφωση την εκτέλεση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς (29-9-1943).

Διευθύνων νους για την συστηματοποίηση του έργου της εξολοθρεύσεως του ελληνικού στοιχείου ήταν η διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση KSILIA δηλαδή το «Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως» που συγκροτήθηκε προς τούτο τον Ιούλιο του 1942. Παράλληλα ιδρύθηκε η Αλβανική Φασιστική Νεολαία «Μιλίτσια» και δημιούργησαν 14 τάγματα
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ «ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ (K.S.I.L.I.A.) ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ»
1. Δολοφονηθέντες υπό Τσάμηδων μόνων ή εν συνεργασία με τα στρατεύματα κατοχής: 632
2. Εξαφανισθέντες και απαχθέντες ως όμηροι : 428
3. Βιασμοί γυναικών και κορασίδων : 209
4. Απαγωγαί : 31
5. Πυρποληθείσαι οικίαι : 2.332
6. Λεηλατηθέντα ολοσχερώς χωρία : 53
7. Διαρπαγέντα ζώα :
(α) Αιγοπρόβατα : 37556
(β) Βοοειδή : 9.285
(γ) Ιπποειδή : 4.185
(δ) Πουλερικά (ένα μέρος) : 30.000
(ε) Κυψέλαι : 742
Τα ανωτέρω είναι κατώτερα της πραγματικότητος.
Την άνοιξη του 1944, στα πλαίσια των επιχειρήσεων εναντίον των Γερμανών στην Ήπειρο, κρίθηκε αναγκαίο από την Βρετανική συμμαχική αποστολή να καταλάβει ο Ζέρβας τις Ηπειρωτικές ακτές στην περιοχή της Πάργας που ελέγχουν οι Τσάμηδες, προκειμένου να γίνεται πιο εύκολα ο εφοδιασμός του ΕΔΕΣ με πλοιάρια από την Ιταλία. Στις επιχειρήσεις αυτές στο πλευρό των Γερμανών πολέμησαν και ένοπλα σώματα Τσάμηδων, ιδιαίτερα στην περιοχή της Πάργας, της Παραμυθιάς και της Ηγουμενίτσας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί η μάχη της Μενίνας (17/18-8-1944), όπου μαζί με τους 92 νεκρούς και 109 αιχμαλώτους Γερμανούς, είχαν και οι συμπολεμιστές τους Τσάμηδες 86 νεκρούς και 7 αιχμαλώτους, έναντι 6 ανδρών του ΕΔΕΣ και του Άγγλου Ταγματάρχου Δαβίδ Ουάλλας.
Ακολουθεί επετειακό κείμενο για την 29η Σεπτεμβρίου 1943 από τον γιο ενός εκτελεσθέντα:
Κάπου ανάμεσα στα άπειρα τραγικά γεγονότα της κατοχικής περιόδου παραμένει λησμονημένο και αποσιωπούμενο ένα γεγονός σημαδιακό για την ιστορία της Ηπείρου στα χρόνια της κατοχής. Η σφαγή των προκρίτων της Παραμυθιάς (όπως ονομάζεται στα κατοπινά χρόνια). Ήταν η εποχή που οι Γερμανοί ανέλαβαν πλήρως τον έλεγχο της Ελλάδος μετά την παράδοση της Ιταλίας και ανάμεσα τους τον έλεγχο της Ηπείρου.


Λίγο έξω από την Παραμυθιά ένα γερμανικό απόσπασμα (περί τα εικοσιπέντε άτομα) γύρναγε από ανιχνευτική αποστολή. Στη στροφή του φιδωτού δρόμου ένα πολυβόλο κελάηδησε. Έξι Γερμανοί έπεσαν επί τόπου. Οι αντάρτες που έστησαν την ενέδρα, λάκισαν αμέσως .
Την επομένη, μια όμορφη μέρα και ενώ η ζωή κυλούσε αργά στην μικρή Παραμυθιά μια οχλοβοή σηκώθηκε ξαφνικά και αναστάτωσε την κωμόπολη. Μια γερμανική φάλαγγα έζωσε από παντού  την περιοχή και απέκλεισε όλες τις διόδους από και προς την Παραμυθιά. Χαλασμός ακολούθησε. Ο κόσμος αισθανόμενος το κακό πανικοβλήθηκε. Oι Γερμανοί κάνουν μπλόκο! Μέσα στο πανικό όμως, πανάρχαιες αταβιστικές συνήθειες ξύπνησαν από μακροχρόνιο λήθαργο .Έτσι οι κάτοικοι, οι απλοί αγρότες το πρώτο που σκέφτηκαν ήταν να σώσουν τις αρχές του χωριού, τους προκρίτους, με τον αρχαίο σεβασμό προς τις κεφαλές της κοινωνίας.
“Κύριε προϊστάμενε, πρέπει να κρυφτείτε” είπαν δυο απλοί Ηπειρώτες στον νεότατο προϊστάμενο των TTT (ταχυδρομείο, τηλέφωνο, τηλέγραφος) – και πατέρα του υπογράφοντος. Τον οδήγησαν στη εκκλησία όπου κάτω από την Άγια Τράπεζα υπήρχε μια κρύπτη, απομεινάρι άλλων σκοτεινών εποχών.
Οι Γερμανοί όμως δεν άρχισαν τις συλλήψεις αμέσως. Ίσως γιατί περίμεναν να ξεθαρρέψει ο κόσμος. Ίσως γιατί κάτι άλλο περίμεναν. Και αυτό το κάτι άλλο δεν άργησε να φανεί. Ήταν ένα μπουλούκι από κουκουλοφόρους Τσάμηδες, με την στολή της πολιτοφυλακής των Τσάμηδων.
Ήταν αυτοί που θα υπεδείκνυαν στους Γερμανούς κατακτητές τα πρόσωπα που έπρεπε να εκτελεστούν. Και τότε το κακό άρχισε. Το προσωπικό του σταθμού TTT είχε καταφύγει σύσσωμο (τρία άτομα) σε ερημικό σπίτι για να κρυφτεί. Παρακολουθούν κρυμμένοι απέναντι το σπίτι του Γενικού Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης Ηπείρου. Δυο Γερμανοί και δυο Τσάμηδες κτυπούν την πόρτα. Εμφανίζεται η γυναίκα του επιθεωρητή, έγκυος στον όγδοο μήνα, στην πόρτα. Ρωτούν να μάθουν που είναι ο Επιθεωρητής (διερμηνέας ένας Τσάμης). Αυτή απαντά πως δεν ξέρει. Δυο υποκόπανοι σηκώνονται και κτυπούν την γυναίκα   στην κοιλιά και στο πρόσωπο. Πέφτει κάτω. Ο επιθεωρητής κρυμμένος σε σοφίτα στο σπίτι, βγαίνει να σώσει την γυναίκα του. Τον πιάνουν. Μετά ζώνουν το ερημόσπιτο. Ετοιμάζονται να σπάσουν την πόρτα, όταν ένας Γερμανός έρχεται να τους πει ότι πιάσαν και τους εξήντα που ήθελαν. Οι Γερμανοί  λένε ότι θα τους μεταφέρουν για ανάκριση. Ο επιθεωρητής ένας λεβέντης άντρας λέει στους συγκρατούμενους του ότι πάνε να τους χαλάσουν. Σκίζουν τα ατομικά τους έγγραφα κατά την μεταφορά τους με καμιόνια και μετά αποφασίζουν να το σκάσουν. Ρίχνονται στους φρουρούς και πηδάν από τα καμιόνια. Μερικοί τα κατάφεραν. Ο επιθεωρητής δεν μπόρεσε. Λίγα μέτρα πριν την ελευθερία μια ριπή αυτομάτου τον γάζωσε.
Το γεγονός της σφαγής δεν είναι απομονωμένο από τα γενικότερα δρώμενα της περιόδου εκείνης. Τα συμπεράσματα δεν είναι απλά καθώς υπάρχουν λεπτομέρειες που το φωτίζουν. Οι περισσότεροι των εκτελεσμένων ανήκαν στον ΕΔΕΣ και οι αντάρτες που χτύπησαν τους Γερμανούς ήταν Ελασίτες. Πολλοί ιστορικοί υποστήριξαν ότι μια από τις πιο πετυχημένες στρατηγικές του ΕΛΑΣ στον πόλεμο που εξαπέλυσε έναντι κάθε εθνικής ομάδος ήταν και η παραπάνω, να δημιουργεί επεισόδια έξω από περιοχές μη ελεγχόμενες από αυτόν και να αφήνει την καταστροφή τους στους Γερμανούς, δρέποντας αργότερα τους καρπούς.
Όσο για τους Τσάμηδες, αυτά τα φίδια που τόσο καιρό έτρεφε η Ελλάδα στον κόρφο της και που έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο στον πόλεμο, το δικαστήριο εγκληματιών πολέμου στα Γιάννενα που συστήθηκε μετά την απελευθέρωση, εξέδωσε 5500 καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον τους (ερήμην) οι περισσότερες εις θάνατον, σε σύνολο πληθυσμού 22000 .
Οι Τσάμηδες το έσκασαν. Και αντί να τους κυνηγούμε ακόμα και σήμερα όπως κάνουν οι Εβραίοι για τους Nazi, συζητάμε για τις περιουσίες τους.
Γιώργος Απέργης
ΟΙ 49 ΠΡΟΚΡΙΤΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΚΑΘ’ ΥΠΟΔΕΙΞΙΝ ΤΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥΣ  ΣΤΙΣ 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943
·  Τσαμάτος Παν. Ευάγγελος, ιερέας
·  Αλιγιάννης Φ. Δημήτριος, χαλκουργός
·  Αλιγιάννης Δημ. Ιωάννης, παντοπώλης
·  Αλιγιάννης Φ. Κωνσταντίνος, χαλκουργός
·  Αλιγιάνης Κ. Σωτήριος, παντοπώλης
·  Αποστολίδης π. Απόστολος, υποδηματοποιός
·  Βαλασκάκης Σωτ. Ελευθέριος, ιατρός
·  Γιαννάκης Ιωαν. Νικόλαος, καθηγητής
·  Δρίμτζιας Δημ. Χαράλαμπος, γεωργός
·  Ευαγγέλλου Ε. Ευθύμιος, καφεπώλης
·  Ζιάγκος Γ. Κωνσταντίνος, δημοτικός υπάλληλος
·  Κακούρης Απ. Περικλής, δημοδιδάσκαλος
·  Κατσούλης Αθ Κωνσταντίνος, δημοδιδάσκαλος
·  Κλήμης Θεόδ. Δημήτριος, αγωγεύς
·  Κοτσαλέρης Ε. Εμμανουήλ, δ/ντής υποκαταστ. Α.Τ.Ε. Παραμυθιάς
·  Κουρσουμής Θ. Κωνσταντίνος, καφεπώλης
·  Κωνσταντίνου ή Κωσταγιάννης Ιω. Κων/νος, σιδηρουργός
·  Κωνσταντίνου ή Κωσταγιάννης Ιω. Παναγιώτης, σιδηρουργός
·  Μάνος Π. Νικόλαος, εστιάτορας
·  Μαρέτης Γ. Ανδρέας. χρυσοχόος
·  Μαρέτας Ν. Γεώργιος, εστιάτορας
·  Μητσιώνης Αναστ. Ιωάννης, καφεπώλης
·  Μουσελίμης Σπ. Γεώργιος, Ράπτης
·  Μουσελίμης Π. Σταύρος, δημοτικός υπάλληλος
·  Μπαζάκος Θ. Ιωάννης, δημοδιδάσκαλος
·  Μπάρμπας Γ. Νικόλαος, έμπορος υφασμάτων
·  Μπάρμπας Νικ. Σπυρίδων, έμπορος υφασμάτων
·  Νάστος Χρ. Ευάγγελος, παντοπώλης
·  Πάκος Γ. Πάκος, τυρέμπορος
·  Παπαθανασίου Χρ. Βασίλειος, καφεπώλης
·  Πάσχος Γ. Γεώργιος, παντοπώλης
·  Πάσχος Δ. Λεωνίδας, τυρέμπορος
·  Ράπτης Δ. Αθανάσιος, έμπορος
·  Ρίγγας Γ. Αθανάσιος, έμπορος
·  Σιαμάς Παν. Γεώργιος, ταχυδρομικός υπάλληλος
·  Σιωμόπουλος Β. Κων/νος, γυμνασιάρχης
·  Σπυρομήτσιος Παύλου Σπυρίδων, υποδηματοποιός
·  Στρουγγάρης Απ. Ανδρέας, παντοπώλης
·  Σωτηρίου Χρ. Κων/νος, αγωγεύς
·  Σωτηρίου Κ Γεώργιος, αγωγεύς
·  Τζώης Δημ. Κων/νος, βιβλιοπώλης
·  Τσαμάτος Ευάγγ. Νικόλαος, Ράπτης
·  Τσίλης Δημ. Κων/νος, αγωγεύς
·  Τσορλας Δημ. Γεώργιος, δημοτικός γραμματέας
·  Τσορλας Β. Θεόδωρος, υποδηματοποιός
·  Τσορλας Β. Κων/νος, υποδηματοποιός
·  Φάτσιος Γ. Θωμάς, μυλωθρός
·  Φείδης Θ. Αριστοφάνης, λογιστής
·  Χρυσοχόου Κ. Απόστολος, συνταξιούχος σχολάρχης και γραμματέας της μητροπόλεως
όπως το είδαμε στο: borioipirotis.blogspot.com